KNMI: waterhuishouding wordt uitdaging voor Nederland

Dat zegt klimaatonderzoeker Rein Haarsma van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI). Haarsma is medeauteur van het maandag verschenen rapport van het VN-klimaatpanel IPCC.

'Vorig jaar was de zomer droog, dit jaar zien we extreme regenval, zoals in Limburg. Zulke intense buien en langere periodes van droogte zullen elkaar steeds meer gaan afwisselen in de toekomst. De onvoorspelbaarheid ervan maakt het lastig om het waterbeleid hierop aan te passen', zegt Haarsma.

Bufferzones die zijn bedoeld om water op te slaan om de landbouw door droge periodes te helpen, zijn in de toekomst misschien ook nodig om neerslag uit zomerse stortbuien op te slaan. ‘Om overstromingen te voorkomen, wil je dat water over een groot gebied spreiden, maar als dat gebied al volstaat met water dat is opgeslagen voor drogere periodes, dan heb je een probleem.’

Afwatering

Hoeveel last we hiervan gaan krijgen, hangt uiteraard samen met het aantal graden dat de aarde uiteindelijk zal opwarmen. Hoe meer regenval, hoe meer maatregelen er moeten worden getroffen voor onder meer voor riolering en afwatering. Daarin moeten provincies, waterschappen en steden, maar bijvoorbeeld ook landbouworganisaties met elkaar samenwerken, zegt Haarsma.

De Unie van Waterschappen ziet in de dagelijkse praktijk dat het weer steeds extremer wordt. In het IPCC-klimaatrapport van de VN zien de waterschappen dat bevestigd. Ze pleiten daarom ook voor het versnellen van klimaatregelen.

'Dat klimaatverandering voor de waterschappen geen toekomstscenario is maar dagelijkse praktijk, heeft de watersnood in Limburg wel aangetoond', zegt Hetty Klavers, bestuurslid van de Unie van Waterschappen. 'Na drie extreem droge zomers hebben we nu een zomer met extreme wateroverlast door hoosbuien en hoge rivierstanden achter de rug.'

'Gat' in beleid

In de politiek wordt de urgente waarschuwing in het IPCC-rapport serieus ontvangen. Demissionair premier Mark Rutte vindt die 'zeer zorgelijk'. Hij noemt het 'extra belangrijk' dat de klimaatdoelstellingen in zowel Nederland als daarbuiten worden gehaald. Wel erkende hij dat er ook in Nederland 'een gat' zit tussen de klimaatdoelen en de mate waarin die met het huidige beleid worden bereikt. Zowel het huidige als het volgende kabinet moet zich inzetten dat gat te dichten, aldus Rutte.

De premier ziet 'een enorme kans' voor Nederland als het gaat om de klimaattransitie. Hij wil dat van de tien miljoen banen in Nederland er een paar miljoen 'groen' worden. 'We moeten hierin vooroplopen in de wereld.' Dit kan volgens Rutte economische groei opleveren. Toch wilde hij nog niet zeggen of een eventueel kabinet-Rutte IV het groenste kabinet-Rutte ooit wordt.

Het is 'nu of nooit' in de strijd tegen klimaatverandering, zegt D66-leider en demissionair minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag in een reactie. Ze vindt dat Nederland de leiding moet nemen op het gebied van het bestrijden van klimaatverandering. Dat zijn GroenLinks en de Partij voor de Dieren met haar eens.

Leidersrol Nederland

De D66-leider pleit voor snelle maatregelen om de aangescherpte Europese klimaatdoelen te halen en wil dat Nederland een leidersrol neemt op het gebied van klimaatbeleid. 'Het is code rood voor de mensheid, stelt het VN-klimaatpanel. Wij zijn de laatste generatie politici die onze manier van leven kunnen beschermen', zegt Kaag.

Het CDA en de ChristenUnie verwijzen beide naar 'rentmeesterschap', ofwel het idee dat mensen de aarde slechts in beheer hebben en er goed voor moeten zorgen. 'Klimaatverandering is geen mening, maar een levensbedreigende realiteit', schrijft ChristenUnie-fractievoorzitter Gert-Jan Segers op Twitter. 'Als mensen veroorzaken we opwarming, maar kunnen we onze troep niet opruimen. Als goede rentmeesters moeten we beter voor de schepping zorgen.' Volgens Segers gelden hiervoor geen taboes.

Volgens CDA-leider Wopke Hoekstra maakt het IPCC duidelijk dat klimaatverandering 'een van de grote uitdagingen van deze tijd' is. Hoekstra schrijft dat de overheid, het bedrijfsleven en de samenleving samen de schouders eronder moeten zetten en moeten investeren in een duurzame economie. Hij sluit zijn tweet af met de hashtag #rentmeesterschap.

Stevige aanpak

Voorzitter Ed Nijpels van het Voortgangsoverleg Klimaatakkoord zegt dat het jongste IPCC-rapport alle twijfel over de oorzaak achter de klimaatverandering wegneemt. 'Sceptici die dit steeds in twijfel trokken, zijn hiermee alle argumenten uit handen geslagen. De partijen die onderhandelen over een nieuwe regering, moeten snel met een stevige aanpak komen. Ik roep ze nogmaals op niet te dralen met het nemen van onvermijdelijke besluiten.'

Het Voortgangsoverleg Klimaatakkoord monitort de uitvoering van het klimaatakkoord. De voorzitter roept het kabinet geregeld op vaart te maken met maatregelen. Volgens het VN-klimaatpanel IPCC kan de opwarming van de aarde nog onder de 1,5 graden worden gehouden met een scherpe verlaging van de uitstoot. Nijpels: 'Landen als Duitsland, Denemarken, Zweden en Groot-Brittannië leggen de lat al hoger en scherpen hun beleid al aan. Nederland mag en kan niet achterblijven.'