Duurzamere bollenteelt moet het ijs breken in Westerveld

Hoe kun je kwalitatief goede bloembollen telen waarmee je de leefomgeving zo min mogelijk belast? Hoe ontwikkel je systemen waardoor bloembollen minder vatbaar zijn voor ziektes? En hoe kom je tot oplossingen voor knelpunten die omwonenden ervaren bij de teelt van bloembollen? Deze vragen worden de komende drie jaar in de gemeente Westerveld onderzocht in het Drentse proefproject 'Duurzame bollenteelt'.

De pilot moet praktijkrijpe oplossingen opleveren voor minder milieubelasting en de spanning met omwonenden verminderen. Onderzoekers, overheden en middelenleveranciers willen in het project samen met telers en omwonenden zo meer ervaring opdoen met een bollenteelt nieuwe stijl. Dit moet niet alleen in Drenthe, maar ook elders in Nederland, leiden tot een meer duurzame en vitale bollenteelt met respect voor en door de omgeving.

Regionaal proefgebied

Het project is regionaal proefgebied voor het landelijke Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie gewasbescherming 2030. Voor de pilot in Westerveld is een bedrag van 1,2 miljoen euro uitgetrokken, waarvan het bedrijfsleven 5 ton inbrengt. Ook bollentelersvereniging KAVB werkt mee aan het Drentse proefproject. Zij zorgt onder andere voor de inbreng van resultaten uit regionale proefprojecten van bollentelers elders in het land.

In Westerveld worden overigens al jaren veldproeven uitgevoerd door stichting Regionaal Onderzoek Lelieteelt met het verduurzamen van de bollenteelt. Zo wordt geëxperimenteerd met een strokenteelt, meer natuurlijke plaagbestrijding en natuurranden om de percelen. Verder wordt gekeken naar het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen die minder milieubelastend zijn en naar het recirculeren van spoelwater.

Kennis delen

Volgens projectbegeleider Janny Peltjes van onderzoeks- en adviesinstituut HLB wordt de komende drie jaar veel onderzocht, kennis gedeeld en vooral ervaren wat werkt in de praktijk. 'Hierbij kun je denken aan verhogen van de bodemweerbaarheid, middelen die het milieu sparen, inzet van sterke soorten, monitoringssystemen, meer biodiversiteit en akkerrandenbeheer.'

Lelieteler Albert Joling uit Dwingeloo ervaart dat de animo onder telers om mee te doen aan het proefproject 'Duurzame bollenteelt' groot is. 'Het is een mooie kans om te kijken hoe we de teelt nog duurzamer kunnen maken zonder kwaliteitsverlies.' Hij merkt dat er nog veel ideeën leven onder de telers voor verdere vernieuwing.

Bezorgdheid

Bij een deel van de bevolking bestaat bezorgdheid over het effect van gewasbeschermingsmiddelen op vooral de gezondheid van de omwonenden, maar ook op de natuur en het (leef)milieu. In de gemeente Westerveld heeft dit de afgelopen jaren geleid tot spanningen en onbegrip tussen telers en inwoners en zijn diverse actiegroepen opgericht.

Naast praktijkonderzoek naar een minder belastende bollenteelt is een brede dialoog daarom onderdeel van het programma. 'Samenwerking en dialoog met alle betrokkenen zijn voor ons essentieel', zegt wethouder Jelle de Haas van Westerveld.

Respect voor elkaar

'Samen hebben we de verantwoordelijkheid om het platteland leefbaar te houden. We moeten zorgen voor een fijne leefomgeving met respect voor elkaar.' Daarom worden er ook inwoners bij betrokken, belooft De Haas.

Volgens landbouwgedeputeerde Henk Jumelet (CDA) beginnen de deelnemers aan het proefproject niet bij nul. 'Er vinden in Drenthe en elders in Nederland al allerlei initiatieven plaats om de bollenteelt te verduurzamen. Met deze pilot gaan we weer een stap verder in het onderzoeken naar wat helpt om die omslag naar een meer duurzame teelt te bereiken.'

Twee kanten

In de ogen van Jumelet werkt de aanpak in het Westerveldse proefproject naar twee kanten. 'Enerzijds het verfijnen van teelttechnieken en het toepassen van middelen die minder belastend zijn. Anderzijds is er ook oog voor ieders belang bij een leefbaar platteland. Deze pilot biedt de kans om die weg samen te bewandelen.'

Het zijn mooie woorden, maar verschillende Statenleden wierpen Jumelet onlangs nog voor de voeten dat vooruitlopend op de pilot geen enkele van de actiegroepen die in Westerveld tegen de bollenteelt ageren, zijn betrokken bij de opzet ervan.

Stappen zetten

'We moeten ergens beginnen en er zijn nu stappen gezet', reageerde de gedeputeerde. 'De pilot gaat er ook over hoe de verschillende partijen met elkaar verdergaan.' De actievoerders worden volgens Jumelet wel betrokken bij verdere uitwerking van het proefproject.

Om de aanzet tot een dialoog van telers en samenleving wat makkelijker te maken, is commissaris van de Koning Jetta Klijnsma half juni gevraagd te bemiddelen tussen telers en actievoerders. De eerste gesprekken hebben plaatsgevonden.