Kleine kwekerij is groot in sterretjes

'Met onze zomerbloeiende bolgewassen zitten we in de niche van de niche', zegt Jaap Duijs van de gelijknamige kwekerij. Afkomstig uit een tuindersgezin in Hoogkarspel is hij dertig jaar geleden na zijn studie biologie neergestreken in het Gelderse Otterlo, waar zijn vrouw Betsy een zeugenhouderij had. Omdat die te klein was geworden om nog langer rendabel te zijn, beheert ze sinds 2013 een minicamping met veertien plaatsen, bedoeld voor mensen die rust zoeken.

Duijs legt uit dat de kale zandgrond op de Veluwe, waar de winters kouder en de zomers warmer zijn dan in de rest van Nederland, niet geschikt is voor de teelt van tulpen of irissen. Daarom is hij op zoek gegaan naar andere bolgewassen. Die vond de kweker in hypoxis of geelsterretje, rhodohypoxis of roodsterretje en tulbaghia of wildknoffel, die de hoofdteelten van de kwekerij vormen.

Bijzondere bolgewassen op pot

Daarnaast heeft Duijs verwilderingsbolletjes en bijzondere bolgewassen op pot in zijn jaarlijks wisselende assortiment, zoals anemoontjes, bellevalia, krokussen, eetbare alliums en kleine narcisjes, evenals wat bekendere bolgewassen als fritillaria, sneeuwklokjes, muscari, daglelies, oxalis, leucojum en ornithogalum, kuipbollen zoals eucomis, galtonia, agapanthus, tigridia, anemotheca, kleinbloemige gladiolen en cypella en najaarsbloeiende krokussen en colchicums.

Verder kweekt de ondernemer winterharde soorten in de vollegrond, zoals irisjes, sneeuwroem, puschkinia, boshyacinten, camassia, hondstand en corydalis. Het hele jaar door verkoopt de kweker bollen op pot en droge bollen.

's Werelds grootste collectie

Daarnaast houdt de kweker zich bezig met veredeling door de rood- en geelsterretjes met elkaar te kruisen, waardoor verschillende soorten rhodoxis of rapsterretjes zijn ontstaan. De kwekerij heeft met veertig tot vijftig rhodoxiscultivars 's werelds grootste collectie in het assortiment. Op drie daarvan heeft Duijs kwekersrecht, waarvan het wereldwijde licentiebeheer verloopt via Plantipp in het Utrechtse IJsselstein.

Een bedrijf in de Haarlemmermeer vermeerdert de planten in de winter door ze te scheuren en de stekken in potten te zetten, die in de zomer weer vol groeien. Een deel van de volgroeide planten gaat naar een bedrijf in het Brabantse Zundert, dat ze oppot voor tuincentra in België, Duitsland en Nederland.

Het gaat daarbij om de rozerode rhodohypoxis 'Beverly', de rhodoxis 'Fairy Kisses', die witte bloemen heeft met een brede roze rand en een geel hart, en de eerste witte rhodoxis met grote bloemen 'Fairy Snow'. 'Een witte rhodoxis bestond nog niet en de andere twee soorten hebben kleuren die eruit springen en lijken niet op andere', zegt Duijs.

Selecteren op kwaliteitsverbetering

Bij kruisingen van de rhodohypoxis en hypoxis selecteert de bollendeskundige op kleur, vorm, afmetingen en groei, maar ook op kwaliteitsverbetering. Pas na jaren weet hij of hij een geschikte soort heeft gevonden. Het assortiment op zijn eigen kwekerij vermeerdert de ondernemer zelf door moederplanten te scheuren.

Twee derde van zijn planten en bollen verkoopt Duijs aan particulieren. 'Ik sta jaarlijks op 25 tuinmarkten in Nederland, België en Duitsland waar liefhebbers van sterretjes komen. Vanwege corona was vorig jaar alles afgelast en heb ik veel weg moeten gooien. Dat is niet leuk, maar dat hoort er nu eenmaal bij.' De kweker legt uit dat hij de tuinmarkten en open dagen op zijn bedrijf gebruikt om contact te leggen en te houden met enthousiastelingen. Daarom vindt hij het niet nodig om certificaten te behalen of zich aan te sluiten bij Skal, hoewel hij geen chemische gewasbeschermingsmiddelen gebruikt.

Elk jaar nieuwe regels

'Particulieren weten hoe ik werk en mensen die mij nog niet kennen, vraag ik om op de kwekerij te komen kijken. Dat heeft meer waarde dan een papiertje dat aan inflatie onderhevig is. Bovendien komen er elk jaar nieuwe regels bij die vaak nogal losstaan van de werkelijkheid, omdat ze worden bedacht door mensen die zelf geen plantjes kweken.' De kwekerij is wel aangesloten bij de Bloembollenkeuringsdienst, omdat een BKD-nummer verplicht is bij de verkoop van planten en bollen.

Verkoop naar het Verenigd Koninkrijk is vanwege de brexit nu onmogelijk, vooral voor kleine kwekers, is de ervaring van Duijs. 'Ik had daar een paar vaste klanten, maar vanwege de regelgeving zijn de kosten enorm opgelopen. Het zal wel weer veranderen, maar het is het tegenovergestelde van globalisering.'

Toekomst

Toekomstplannen voor zijn kwekerij heeft de 69-jarige Duijs niet. 'Ik ben niet actief op zoek naar een opvolger en ga voorlopig gewoon door. Zo blijf ik in beweging en zie ik mensen. En ik vind het een prachtig idee dat er over honderd jaar nog miljoenen mensen zijn die van 'mijn' sterretjes zullen genieten.'