Omgevingsjurist: 'Met stikstofbank millimeteren we weer met stikstof'

Wat voor voordeel biedt een stikstofbank boeren?

'Als een melkveehouder wil uitbreiden en hierdoor op meerdere Natura 2000-gebieden kleine hoeveelheden stikstof uitstoot, kan hij door stikstofruimte op te nemen uit de microdepositiebank een natuurvergunning krijgen. Het gaat om stikstofuitstoot van maximaal 0,05 mol per hectare per jaar. Provincies vullen de stikstofbank met stikstofruimte die vrijvalt en niet benut wordt bij extern salderen.'

Provincies moeten verantwoorden waar stikstofruimte vandaan komt. Dat gaat discussie opleveren tot bij de RvS

Lambert Polinder, omgevingsjurist Exlan Advies

Wat zijn de valkuilen van een stikstofbank?

'Stikstofbanken moeten juridisch houdbaar zijn. Jaren terug richtte provincie Noord-Brabant al een stikstofdepostiebank op. Deze ging eind 2013 onderuit bij de Raad van State (RvS). Het was niet uitgesloten dat de stikstofdepositie toch zou toenemen.

'Het is een vreselijk ingewikkeld systeem. Provincies moeten straks verantwoording afleggen waar de stikstofruimte vandaan komt. Dat gaat discussie opleveren, tot bij de RvS. Milieuclub MOB gaat weer procederen. Het is net een feuilleton, we krijgen vervolg op vervolg.'

Gaat dit in de praktijk werken voor boeren die een natuurvergunning willen?

'Dat betwijfel ik zeer. Het systeem is kwetsbaar. Door het gemillimeter met stikstof is de kans op foutjes levensgroot. De vraag is bovendien in hoeverre de stikstofbank gevuld wordt met onbenutte stikstofruimte bij extern salderen.

'Boeren hebben veel koudwatervrees voor extern salderen. Het is een grijs gebied, met voetangels en klemmen. Ik heb gisteren nog een situatie doorgerekend. Hoewel de bedrijven dicht bij elkaar liggen, kan de saldo-ontvanger slechts een kwart van de 70 procent stikstofruimte benutten. Wanneer het niet rendabel is, haken bedrijven af.'

Waar ligt volgens u de oplossing?

'We moeten veel breder kijken dan alleen stikstof als we de natuur willen verbeteren. We moeten af van wensnatuur in beheerplannen, af van de kritische depositiewaarden. Het klimaat verandert, dan veranderen de natuur en de doelen ook. Boeren worden in een positie gedwongen dat ze tegen de natuur zijn, terwijl ze dat helemaal niet zijn. Kijk maar naar de akkerranden die ze aanleggen en biodiversiteitsmaatregelen die ze nemen. Dat is zo jammer.'