Pootgoedteler Marcel Ebben: 'Alles is weg door hoogwater'

Woensdagochtend om 7.30 uur brachten ZLTO-directeur Kathleen Goense, portefeuillehouder Water Adrie Bossers en relatiemanager Herman Heuver namens ZLTO een bezoek aan de getroffen akkerbouwers. Ook landbouwgedeputeerde Elies Lemkes-Straver (CDA) schuift aan in de kantine.

'Wij telen fritesaardappelen, pootgoed is onze hoofdtak. We hebben 60 hectare, allemaal S-klasse Première en Agria. En dat is allemaal weg', benoemt Marcel Ebben het gevolg van het hoogwater. 'We moeten helemaal van voren af aan beginnen. We hebben geen uitgangsmateriaal om te verkopen en ook het nieuwe uitgangsmateriaal dat we normaal gesproken volgend jaar zouden poten is weg. Alles is weg.'

'In de zomer is het wel wat anders'

Bijna een week geleden steeg het waterpeil in de Maas, op 2 kilometer van het akkerbouwbedrijf, naar gevaarlijke hoogte. Ebben: 'Donderdag is het water beginnen te klimmen. Zaterdag stond het hier op zijn hoogst en stond alles onder in de uiterwaarden, plaatselijk tot 4 meter hoog. We hebben in 2016 wel veel regen gehad, maar toen stond er een paar hectare onder water, dus dan is het cultivatoren en door. Maar dit is anders. In de winter maakt het allemaal niet zoveel uit, maar in de zomer is het wel wat anders.'

Naast de kostbare pootaardappelen, telen de broers Ebben in de uiterwaarden ook nog 35 hectare consumptieaardappelen en flink wat hectares bieten, tarwe en mais. 'We hebben voor minimaal 1 miljoen euro schade. Met fritesaardappelen heb je ook schade, maar dat is eenmalig.'

Met pootaardappelen heb je nog vele jaren vervolgschade. 'Ik noem ze ook altijd de mama's, want dan snapt een leek er misschien nog iets van. Ze zorgen voor nakomelingen', legt Ebben uit. Maar ook die zijn nu dus weg. 'Al hadden we maar één kistje pootgoed over, dan konden we daar weer mee verder', vult zijn broer Tonnie aan.

Rampgebied

Voor een eventuele schadevergoeding zijn de gedupeerde boeren in Brabant en Gelderland afhankelijk van de overheid. Wil ze de grenzen van het aangewezen rampgebied oprekken? 'Formeel hebben we nergens recht op. Het boerenland in de uiterwaarden wordt gratis gebruikt voor waterberging, maar als er schade is dan krijgen we nul compensatie', stelt Ebben.

'En al die burgers, niks ten nadele van hen hoor, krijgen wel alles vergoed', vervolgt de teler. 'We kunnen wel een rechtszaak beginnen tegen de overheid, maar dat ga je niet winnen. We rekenen op de inzet van ZLTO. Al krijgen we maar de helft of een kwart vergoed. Maar niets is niks.'

Volgens ZLTO-directeur Kathleen Goense doet LTO er alles aan om dit voor elkaar te krijgen. 'We hebben deze ochtend een brief naar de overheid gestuurd die is ondertekend door de drie regionale LTO-organisaties en LTO Nederland. Daarin roepen we de overheid op om ruimhartig om te gaan met de definitie van het rampgebied. Op die manier kunnen ook boeren en tuinders buiten Zuid-Limburg een beroep doen om de Wts-regeling.'

Het definiëren van het rampgebied door de overheid gebeurt deze week. Goense: 'Daarbij is het belangrijk om een totaaloverzicht van meldingen te hebben, zodra het water tot beheersbare niveaus is gedaald. Natuurlijk is de meeste schade geleden in de provincie Limburg, maar ook in Brabant en andere delen van de stroomgebieden van de grote rivieren komen veel meldingen binnen van ondergelopen landerijen, stallen en bijbehorende schadeposten. Het is heel belangrijk voor ondernemers om snel te weten waar ze aan toe zijn.'

Gedeputeerde Lemkes-Straver zegt ter plekke toe om de lobby richting de overheid in te zetten om ook delen van Brabant als rampgebied aan te wijzen.

Bak water

Een paar honderd meter verderop in Vortum-Mullem ligt het bedrijf van melkveehouder Peter van Bree. Het spoor van het terugtrekkende water op de weilanden is nog duidelijk te zien en her en der staan grote plassen op het gras. 'We kregen donderdagochtend een telefoontje van Staatsbosbeheer dat we ons vee naar binnen moesten halen. Diezelfde dag hebben we nog gemaaid. Net op tijd, want zaterdag stond het hier blank. Dat was een bak water, onvoorstelbaar!'

De mais en rogge liet de melkveehouder met rust. 'Het had ook weinig zin om de mais al te hakselen. We wachten maar hoe het eruit komt als het water weg is. Maar we verwachten er niet veel van. En ik moet ook nog zien hoe de graszode zich herstelt van al dat water.'

Maaionderhoud

Bij ZLTO zijn inmiddels alleen al uit het gebied in Oost-Brabant tientallen meldingen van waterschade binnengekomen. Daarnaast is er ook lokaal schade aan gewassen ontstaan vanwege overstroomde watergangen die het vele water niet op tijd konden afvoeren. Vooral uit de werkgebieden van waterschap De Dommel en Brabantse Delta komen veel klachten over slecht onderhouden sloten.

ZLTO roept iedereen op om de schade schriftelijk of per mail zo concreet mogelijk te melden bij het waterschap. Het benoemen van de locatie inclusief perceelnummer, de weg waarlangs het perceel ligt en een beschrijving van de schade zijn belangrijke punten bij het melden van schade. Ook het soort gewas, een schatting van het schadebedrag en foto's van de situatie kunnen helpen om sneller in aanmerking te komen voor een eventuele schadevergoeding.