Roep om landgoedpilots in Friese veenweide

Achtergrond Friesland Tienke Wouda 14 mei 2021 om 16:45uur

Er moet meer onderzoek komen naar landgoederen als verdienmodel voor de Friese veenweide. Hiervoor pleit Albert van Zadelhoff, senior manager bij de Triodos Bank. Hij is voorzitter van het Inspiratieteam Toekomst Veenweide. 'Ik ben ervan overtuigd dat het landgoedmodel heel goed past bij ontwikkeling van het Friese veenweidegebied.'

Roep+om+landgoedpilots+in+Friese+veenweide

Van Zadelhoff juicht het toe dat in de polder rond Akkrum een burgerinitiatief is ontstaan. Dat bleek deze week bij het webinar 'landgoedmodel in veenweiden' van Het Friesch Grondbezit (HFG), belangenbehartiger van particuliere grondeigenaren.

De elf boeren, ondernemers en organisaties in Akkrum die bij het initiatief samenwerken willen (een deel) van hun activiteiten onder te brengen in een nieuw landgoed, Landgoed It Akkrumer Diel. Het gaat om een gebied van zo'n 400 hectare.

Van Zadelhoff ziet ook mogelijkheden om een pilot voor een landgoed op te starten in de Hegewarren. Die polder, naast nationaal park de Alde Feanen is ontwikkelingsgebied voor veenweideprogramma.

Uitkopen en in landgoed brengen

'De provincie heeft voldoende middelen om boeren uit te kopen. Onder peilverhoging kan zo het gebied opnieuw worden ingericht. Idee zou zijn dat de provincie de aangekochte gronden onderbrengt in een nieuw landgoed, dat volgens het landgoedmodel het gebied vormgeeft. Onderzocht moet worden wat dit betekent voor een boer, of je wel of niet succesvol kunt boeren', vindt Van Zadelhoff.

Volgens mede-eigenaar Liesbeth Cremers van Landgoed Vilsteren in Overijssel is er meer belangstelling voor het landgoedmodel waarin verschillende grondgebonden functies een ruimtelijke en economische eenheid vormen op het platteland, ondergebracht in een rechtspersoon.

'Eerder werd er vreselijk op afgegeven, het zou achterhaald zijn', stelt Cremers. 'Maar de manier waarop landgoederen bezig zijn met het integraal beheer, de klimaatopgave en energieproblematiek wekt interesse. Deze manier van werken is heel goed op te schalen op gebiedsniveau. Het gebiedsgericht werken krijgt terecht steeds meer aandacht. Erg belangrijk is dat we alle opgaves proberen te begrijpen. En ze vervolgens klein genuanceerd gaan uitvoeren.'

Geen zonneparken

Om de agrarische bedrijven in de benen te houden, is dat laatste van wezenlijk belang, vervolgt Cremers. 'Als dat niet gebeurt, stoppen ze met het bedrijf en gaan ze de grond verkopen of verhuren voor zonnevelden en windturbines. We zien liever geen halfindustrieel buitengebied vol zonnepanelen en windmolens. Van grootschalige ingrijpen krijg je altijd spijt.'

Boeren moeten wel langjarig worden betaald, benadrukte de landgoedeigenaar. 'Overal wordt aan fondsvorming gedaan. Dat is niet genoeg. We moeten een pot hebben waar flink wat geld in zit. De ecodiensten moeten worden betaald. '

Het idee van nabuurschap leeft erg in bepaalde gebieden, maar voor een grootschalige veenweideboer is dit niet te doen, gaf een kijker van het webinar aan. 'Hoe vertaal je dit verhaal naar het gebied met een opgave van ruim 27.000 hectare?', vroeg hij.

'Probeer er over verjaardagen over te praten, als dat weer kan', reageerde Cremers. 'Het is belangrijk om boeren perspectief te geven, dan komen ze in beweging. Niemand gaat met het gezonde verstand experimenteren als het financiële gevaren oplevert. Het waterpeil verhogen, dat vraagt nogal wat van de boeren.'

Merkopbouw Marienwaerdt

Volgens Van Zadelhoff is het Friese veenweidegebied een gebied met veel potentie. 'De ontsluiting is zeer goed, het gebied ligt tussen steden, heeft potentieel voor korte ketens.'

Wacht niet op de overheid met experimenten, adviseerde Van Zadelhoff. 'Die gaat het niet trekken, die bestuurt en faciliteert.' Banken staan ook niet te trappelen om heel spannende dingen te doen, gaf de voorzitter aan. 'Dat is heel lastig. Je moet een bepaald merk opzetten, kijk bijvoorbeeld naar Landgoed Marienwaerdt in de Betuwe. Zij hebben heel goed aan merkopbouw gedaan. De producten van het landgoed verwaarden daardoor erg goed.'

Verdienmodellen moet je ontwikkelen, besloot Van Zadelhoff. 'Dat gebeurt in samenwerking, en op gebiedsniveau. Mensen worden vooral enthousiast als ze een bezoek brengen aan een ander landgoed, vulde Cremers aan. 'Door op een bedrijf te kijken worden boeren aan het denken gezet. Zo raken zij geïnspireerd.'