Bestuurders hoogheemraadschap: 'Veel politieke scoringsdrift rond veenweide'

Jaarlijks komt er zo'n 110.000 tot 220.000 ton CO2 vrij in het Noord-Hollandse veenweidegebied, dat is tussen de 3 en 6 procent van het landelijk totaal aan CO2 dat vrijkomt uit veen. Dat blijkt uit gegevens van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Uit onderzoek op het praktijkbedrijf in Zegveld komt naar voren dat een te hoog waterniveau ervoor zorgt dat er in plaats van CO2 meer methaan- en lachgasuitstoot plaatsvindt.

Met deze cijfers in het achterhoofd vragen melkveehouders en hoogheemraadschapbestuurders Simon Ruiter en Jan-Dirk Rooker de provinciaal bestuurders om met 'boerenverstand' naar het Noord-Hollandse veenweidegebied Laag Holland te kijken. Volgens de twee wordt er met name vanuit het provinciehuis een randstedelijke politiek gevoerd over de veenweide.

Dramatische verhalen

'Overal hoor je dramatische verhalen over dat de bodem in het veenweidegebied jaarlijks 1 centimeter zakt, maar dat is bij ons helemaal niet het geval. In bijvoorbeeld Westzaan ging het tussen 1935 en 2019 slechts om 1 millimeter per jaar', concludeert Ruiter uit het rapport Waterhuishoudkundige blik op het veenweidegebied Laag Holland van het hoogheemraadschap.

'Bij het veenweidedossier komt veel politieke scoringsdrift kijken. Politici kijken vooral naar de theorie, niet naar de praktijk', vindt Rooker. Ruiter vult aan: 'Ik vergelijk het weleens met de toeslagenaffaire. Ook daar ging men uit van modellen. En dan is men verbaasd dat het niet werkt omdat het niet aansluit bij de praktische situatie.'

Kleine droogleggingen

De meeste polders in het Noord-Hollandse veenweidegebied hebben overwegend kleine droogleggingen. Het aandeel drooglegging kleiner dan 40 centimeter ligt boven de 80 procent. Niet de landbouw maar de natuur wordt beter gefaciliteerd met het waterpeil, stelt Ruiter.

De bestuurders vinden dat het veenweideprobleem in Laag Holland daarom niet acuut is. 'In Noord-Holland is de situatie anders dan in andere gebieden. In Friesland gaan ze uit van een drooglegging die hier allang gangbaar is.'

Ruiter en Rooker willen de daling van de bodem niet bagatelliseren. Deze daalt, hoewel gering, wel degelijk. Boeren zijn bereid na te denken over maatregelen als onderwaterdrainage of een tijdelijke peilverhoging. 'In de moeilijkste maanden april tot en met augustus, als het grondwater zakt, is er bereidheid onder boeren om hieraan mee te werken', vertelt Ruiter.

Natte teelten

Ruiter is tevens bestuurslid van het Veenweiden Informatie Centrum in Zegveld. Vanuit daar wordt met natte teelten geëxperimenteerd. 'Dat is niet het ei van Columbus, zoals sommige politici beweren', aldus de melkveehouder in de Eilandspolder.

'De opbrengst neemt af naarmate je vaker lisdodden teelt. En je nut de grond uit, waardoor je extra moet bemesten. Daarmee behoud je het unieke cultuurhistorische landschap van het gebied niet. Bovendien is deze teelt kansloos met de huidige ganzenstand', stelt Ruiter.

Het behoud van het landschap staat voor Ruiter en Rooker voorop. 'De provincie wil met moerasvorming in Noord-Holland de wereld redden. Daarmee vernielt ze dit hele gebied.' Boeren in deze regio zijn volgens Ruiter al erg met de natuur verweven en pachten vrijwel al het land van de terreinbeherende organisaties. 'Zonder hun beheer is het gebied niet in stand te houden. Wij blijven strijden voor bestaansrecht. Wij kunnen grasland omzetten in melk en vlees. Daardoor zijn boeren onmisbaar.'