ZLTO: meer bomen op percelen? Dan ook een goede beloning

In dit project heeft ZLTO samen met Probos in opdracht van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland de kansen en knelpunten verkend voor klimaatslimme landschapselementen bij agrarisch ondernemers en andere gebiedspartijen, zoals gemeenten en waterschappen in de regio Rivierenland.

'Boeren staan positief tegenover meer groen op en rondom hun bedrijf. Maar voordat ze overgaan tot de aanleg van bomen en houtige landschapselementen, moeten wel wat knelpunten worden weggenomen', zegt ZLTO-projectleider Ton van Korven.

Meerjarig verdienmodel

'Tegenover de extra inspanningen die boeren leveren en de kosten die ze maken, zou een goed meerjarig verdienmodel moeten staan, zodat het interessant is om de landschapselementen langjarig te behouden. Nu wordt aanleg veelal eenmalig gefinancierd vanuit een subsidiepotje zonder dat er aan het onderhoud wordt gedacht. Met als gevolg dat de aanplant weer verdwijnt of wordt verwaarloosd', stelt Van Korven.

Ook een belangrijke drempel voor veel boeren is dat aanleg van dergelijke beplanting ten koste kan gaan van de agrarische bestemming. Als er flexibeler zou kunnen worden omgegaan met wetgeving rondom de aanleg van landschapselementen, zou dit meer boeren motiveren tot aanplant over te gaan. 'Boeren zijn bang dat aanplant in de toekomst voor belemmeringen zorgt', aldus de projectleider. 'Daardoor komen nog onvoldoende initiatieven van de grond.'

Geen beperkingen

Martien Nillesen, melkveehouder in Groesbeek en tevens LTO-bestuurder, is duidelijk: 'Wat wij belangrijk vinden, is dat er een goed verdienmodel op zit voor de boeren en dat het geen beperkingen oplevert voor de agrarische bedrijfsvoering.'

Collega-melkveehouder en ZLTO-afdelingsbestuurder Theo van Goch uit Ammerzoden ziet kansen in de landschappelijke inpassing van boerenbedrijven. Het is volgens hem goed voor de biodiversiteit, de akkervogels en andere doelsoorten. 'Maar de drempel om landschapselementen aan te leggen, is de afwezigheid van een verdienmodel', zegt hij. 'Het aanleggen en het onderhoud is intensief werk dat niet wordt betaald.’

Ook is het voor boeren vaak onduidelijk of afwaardering van landbouwgrond in geval van omzetting naar natuurgrond wordt gecompenseerd. Dat brengt onzekerheid met zich mee over de financiële gevolgen van de aanleg van landschapselementen.

Meer aandacht voor biodiversiteit en het landschap gaat de komende jaren meer in geld worden gewaardeerd, denkt regiobestuurder Hendrik Hoeksema van ZLTO. 'Dat is geen Ot en Sien maar een moderne, toekomstgerichte manier van werken. Boeren produceren niet alleen voedsel maar ook een aantrekkelijk en biodivers landschap. Geef bloemrijke akkerranden, houtwallen, heggen en hagen een rol in je bedrijfsvoering.'

Boervriendelijk

De uitkomsten en aanbevelingen van het project worden op korte termijn gedeeld met gemeenten en terreinbeherende organisaties. ZLTO ziet het als haar opdracht om meer bomen in het agrarische gebied te krijgen. Ze streeft ernaar de regelingen boervriendelijk in te richten, zodat de ondernemer er op zijn bedrijf daadwerkelijk wat aan heeft en wordt beloond voor zijn inspanningen.