Aantal opgerolde drugslabs in Noord-Nederland verdubbeld

Zeven jaar geleden werd een hennepkwekerij van bijna tienduizend planten aangetroffen in de leegstaande kaasfabriek van Elsloo. Frans Kloosterman, sinds 2018 programmamanager integrale aanpak ondermijning bij het RIEC, heeft er zicht op. 'Het was de grootste hennepkwekerij die in Friesland is opgerold.'

Het aantal opgerolde drugslabs is in 2020 bijna verdubbeld ten opzichte van 2019

Frans Kloosterman, Regionaal Informatie- en Expertise Centrum (RIEC)

Hoe veilig is het buitengebied nog?

'Het platteland van Groningen, Friesland en Drenthe is echt veilig. Maar ook hier zien criminelen meer kansen om drugs te produceren. Er worden meer drugslabs opgerold. Bij ondermijning komt de onderwereld de bovenwereld tegen, bijvoorbeeld bij de vestiging van een drugslab in een leegstaande schuur of loods.'

Kunt u de toename met cijfers onderbouwen?

'Het aantal opgerolde drugslabs is in 2020 bijna verdubbeld ten opzichte van een jaar eerder. In 2020 werden er elf ontdekt. In 2019 waren dit er zes. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat in Zuid- en Oost-Nederland meer wordt gecontroleerd. Dat heeft een waterbedeffect tot gevolg. Criminelen zoeken andere plekken om hun activiteiten te kunnen ontplooien. Maar vergeet ook niet dat 70 procent van Noord-Nederland een grensstreek is wat ook mogelijkheden geeft.'

Waarom is de 'Niet onder mijn neus' nodig?

'Wij lopen ertegenaan dat mensen in het buitengebied verdachte situaties niet melden. Dat heeft te maken met verschillende dingen. Boeren vertrouwen de overheid niet altijd vanwege regelgeving die ze als knellend ervaren. Zij geloven niet dat wanneer ze een anonieme melding maken bij Meld Misdaad Anoniem, die ook echt anoniem is. In sommige gevallen zij ze bang voor wraakacties.

'Bovendien herkennen mensen het niet. Ze zijn soms wat naïef en onbekendheid speelt ook een rol. Laatst sprak ik met een boer met een caravanstalling. Ik vroeg hem wat hij deed als hij een caravan binnenkreeg die door de assen zakte en waar de gordijnen potdicht zaten. Vroeg hij de mensen naar hun legitimatiebewijs? Dat deed hij niet. De caravan kan wel vol met chemisch afval staan. Daar had hij nog niet bij stilgestaan.'

Waar moeten mensen nog meer op letten?

'Als er activiteiten op ongewone plekken en tijden plaatsvinden, zoals een vrachtwagen die 's nachts naar een leegstaande schuur rijdt, afgeschermde deuren, anijsgeur en andere chemische geuren, ventilatie op vreemde plekken, auto's met blauwe vaten, veel camera's; het kunnen allemaal aanwijzingen zijn dat er criminelen aan het werk zijn.'

Er zijn al meerdere campagnes geweest. Wat is het effect hiervan?

'Drie weken na de bijeenkomst 'Boef zoekt Boer' in het gemeentehuis in Kollum, werd er in Wânswert een drugslab opgerold. Daar lag 4 miljoen aan crystal meth. Of de vondst te maken heeft met de campagne, is lastig te zeggen. Maar we weten wel dat voorlichting ontzettend belangrijk is.'

Wat houdt de samenwerking met LTO Noord in?

'LTO Noord helpt ons om de campagne verder uit te rollen. Zij spreekt de taal van de boeren. Via haar socialemediakanalen worden er video's en boodschappen verspreid om mensen bewust te maken van ondermijning.

'Vaak wordt gezegd dat ondermijning een boerenprobleem is. Dat misverstand wil ik uit de weg ruimen. Bij bedrijven waar nog wordt geboerd, is er sociale controle. Dat bijvoorbeeld de veearts en de melkwagen langskomen, vinden criminelen niet fijn, dus daar trekken ze niet zo snel naartoe. Het is een maatschappelijk probleem, waar boeren ons wel bij kunnen helpen om dat te verkleinen. Samen willen we voorkomen dat het uit de klauwen loopt.'