Sloop belangrijkste wapen tegen drugscrimineel

In opdracht van ZLTO en Aanjaagteam Ondermijning (ATO) deed onderzoeksbureau TwijnstraGudde onderzoek naar de mogelijke betrokkenheid van actieve boeren en tuinders bij drugscriminaliteit op het platteland.

'De aanleiding hiervoor is dat dit nog een grote blinde vlek is', zegt ZLTO-bestuurder Hendrik Hoeksema. 'In de media verschijnen veel verhalen over opgerolde drugslabs in leegstaande loodsen of stallen en drugsdumpingen op het platteland. Mensen leggen onbewust dan al snel een link met boeren en tuinders. Wij wilden de feiten boven water halen en onderbouwen hoe het echt zit met de betrokkenheid van agrarische ondernemers.'

Enquête

Naast een media- en literatuurverkenning zijn interviews gehouden met agrarische ondernemers en is enquête gehouden onder ZLTO-leden in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Gelderland.

Dat drugscriminaliteit alom aanwezig is op het platteland, blijkt uit de respons op de vraag aan boeren en tuinders of drugscriminelen weleens gebruik hebben gemaakt van agrarische bedrijfsgebouwen/-terreinen in de eigen woonplaats of omliggende woonplaatsen? Liefst 67 procent van de ondervraagden antwoordt hierop bevestigend.

Het goede nieuws is volgens Hoeksema dat uit het rapport blijkt dat actieve boeren en tuinders zich niet inlaten met criminele activiteiten. 'Uit het onderzoek blijkt dat er maar twee dossiers bekend zijn, waarbij een boer een faciliterende of actieve rol speelde bij ondermijnende drugscriminaliteit', licht Hoeksema toe. 'Boeren zijn dus weerbaar, maar dat moeten we wel zo houden.'

Minder weerbaar

Daarentegen is de (slechte) financiële situatie van boeren en tuinders een breekijzer voor drugscriminelen om grip op ze te krijgen en op leegstaand vastgoed in het buitengebied, zo melden de onderzoekers. Eén van de aanbevelingen in het rapport luidt dan ook dat het platteland en de bewoners ervan weerbaar moeten blijven. Het belangrijkste ingrediënt daarvoor is volgens Hoeksema het verminderen van de leegstand.

De ZLTO-bestuurder vindt het allereerst belangrijk om de pijlen te richten op sloop. 'Je moet slim slopen', stelt Hoeksema. 'Denk aan combinaties met bijvoorbeeld een stoppersregeling of asbestsanering. Het moet financieel aantrekkelijk worden om te slopen, want ondermijning kost uiteindelijk het veelvoudige. Er is ook veel meer snelheid in procedures nodig. Het plan is om een platform op te richten waar vraag en aanbod van leegstaande agrarische bebouwing samenkomt. Dan kun je meteen de achtergrond van potentiële huurders checken.'

Melden verdachte situaties

Uit het onderzoek kwam verder naar voren dat de bereidheid onder boeren en tuinders om (verdenkingen van) criminele praktijken te melden niet bijster hoog is. Liefst 31 procent van de ondervraagden zegt te twijfelen om aan de bel te trekken bij een vermoeden van drugsproductie, -opslag of -dumping op een agrarisch bedrijfsterrein.

7 procent geeft aan dit niet te melden. De belangrijkste redenen hiervoor zijn angst voor mogelijke wraakacties van criminelen, twijfel over de anonimiteit bij het melden en angst voor mogelijke consequenties voor het eigen bedrijf.

Van de ondervraagde boeren en tuinders heeft 17 procent iemand aan de deur gehad die het agrarisch bedrijfsgebouw/-terrein wilde gebruiken en waarbij de ondernemer vermoedde dat dit verband hield met drugscriminaliteit.