Akkerbouwer Steenhuis verbouwt zelf voer voor zijn vleesvee

Aan de rand van het Drentse Barger-Compascuum runt Jos Steenhuis zijn agrarisch bedrijf. Graag had hij, vers van school, een melkveehouderij willen starten op het ouderlijk bedrijf, maar de superheffing trok een streep door dat plan. 'Ik was niet van plan om duur melkquotum te kopen, dus werd het akkerbouw', vertelt hij.

Steenhuis heeft 80 hectare, voornamelijk fabrieksaardappelen en suikerbieten. Toch bleef het vee trekken en midden jaren negentig deden dertig vleeskoeien hun intrede. 'Ik vond het een verbreding van mijn bedrijf, ik had er ruimte voor en runderen passen goed in de Veenkoloniën', vertelt hij.

Natuurgebied Staatsbosbeheer

De runderen, vrouwelijk Limousin-vee, lopen van mei tot oktober namelijk in een natuurgebied van Staatsbosbeheer. 'Dan heb ik er minder werk mee, al ga ik er wel twee keer per week naartoe. Je wilt de dieren toch checken en ze niet van je ontvreemden. Ze moeten ook weer een keer mee naar huis.'

Nu, in de winterperiode, staan de beesten op stal. Hun rantsoen bestaat sinds een paar jaar grotendeels uit voer dat de ondernemer zelf verbouwt. 'Ik wilde graag meer zelfvoorzienend zijn. Het gebruik van krachtvoer is destijds ontstaan omdat het praktisch was. Maar het is natuurlijk niet duurzaam om eiwit van de andere kant van de wereld te halen. Daarom wilde ik meer eigen krachtvoer verbouwen.'

Veldbonen

Steenhuis probeerde eerst sojabonen. Die teelt liep niet zo goed. 'Het is een laatrijp gewas en er zaten veel risico's aan. Niet zo geschikt voor Noord-Nederland. Ik heb verder gezocht en kwam toen veldbonen tegen. Dat verliep beter.'

De ondernemer verbouwt nu al enkele jaren 3 hectare veldbonen. 'Ik zaai ze met de graanzaaimachine zo diep en vroeg mogelijk in. Vervolgens moet ik bijna elke week spuiten tot het gewas dicht is. Dan heb ik het gered wat betreft onkruid. Er is ook wel wat luizendruk en het gewas is gevoelig voor bladvlekkenziekte, maar dat heb ik door de droge zomers nog niet gehad', vertelt hij.

Het is bovendien ook een 'leuk' gewas, vindt Steenhuis. 'Het wordt een dikke meter hoog en staat mooi in bloei. Er komen redelijk wat insecten zoals bijen op af.'

Grote bonen

Eind augustus, begin september worden de veldbonen gedorst. 'Het zijn vrij grote bonen. Die worden door de loonwerker vermalen en in een sleufsilo gestort. Elke week haal ik met de voorlader twee scheppen eruit en stort deze op een hoop in de stal. Vervolgens strooi ik met een emmer of de schep elke dag wat over het voer. De beesten lusten het prima, zeker net zo goed als biks.'

Het was wel even zoeken naar de juiste wijze van bewaren, zegt de akkerbouwer. 'Het bleek dat de gemalen veldbonen soms toch te vochtig bleven in de kuil. Dat kun je oplossen door er droge gerst aan toe te voegen. Dat bevalt goed.'

Extra krachtvoergift

Steenhuis is er op deze wijze in geslaagd om de externe krachtvoergift met 50 procent te reduceren. 'Wel moet ik nu wat extra mineralen aan het voer toevoegen.'

Eigenlijk zou de ondernemer nog wel meer eiwit van eigen land willen halen, maar dat is lastig. 'Ik verbouw nu, naast de aardappelen en suikerbieten, 5 hectare mais, 3 hectare veldbonen, 12 hectare gerst en 12 hectare tarwe. Daarnaast win ik wat hooi voor de nieuwe kalveren die elk jaar binnenkomen. Ik zou wel meer willen, ook om zoveel mogelijk groenbemesters in de grond te stoppen, want daar is je grond bij gebaat. Maar ik moet ook hoogrendementsgewassen verbouwen om mijn hypotheekrente te kunnen aflossen.'

Samenwerking

Daarom zocht de akkerbouwer een paar jaar terug de samenwerking met een veehouder, een win-winsituatie voor beiden, stelt hij. 'Door aardappelen op zijn grond te poten, krijg ik meer ruimte in mijn bouwplan. Zo wordt het makkelijker om eens een ander gewas te zaaien en de akkerbouw te extensiveren.'

Bij puur akkerbouw zet Steenhuis zijn vraagtekens. 'Er is te veel gefocust op het verbouwen van aardappelen, suikerbieten en uien. Welke boer is dan nog in staat om de organische stoffen in de grond in stand te houden? Dat zijn er niet veel. Terwijl duurzaam omgaan met de grond zo belangrijk is.'

Japanse haver

Naast de vruchtwisselingen in het bouwplan zaait de ondernemer Japanse haver als nagewas. Dit gewas met breed blad wordt ondergewerkt, evenals wat maaisel uit de natuurgebieden van Staatsbosbeheer. 'Ik heb ook begrepen dat je veldbonen kunt combineren met zomertarwe als mengteelt, maar zover ben ik nog niet', lacht Steenhuis, die grote interesse heeft in manieren om zo duurzaam mogelijk te werken.

Dat omarmt de ondernemer ook: 'Het is mooi als we onze CO2-footprint kunnen verlagen. Dat kan met kringlooplandbouw. Ik kan mij goed vinden in waar landbouwminister Carola Schouten naartoe wil. Dat idee had ik namelijk al veel langer.'