Circulaire larf verbetert welzijn kuiken

Alle aspecten van het kweken van insectenlarven worden door WUR onderzocht. Van de meest efficiënte manier om de larven te kweken en de effecten voor het milieu tot en met de beste manier om ze te gebruiken als voeding en voor het verbeteren van de diergezondheid en het dierenwelzijn.

Voor haar promotieonderzoek gebruikt Allyson Ipema levende insectenlarven, met als doel het gedrag, het welzijn en de gezondheid van de vleeskuikens te verbeteren. 'Vleeskuikens zitten een groot deel van de dag. Met de levende larven willen we ze stimuleren in beweging te komen.'

Goede tussentijdse resultaten

Op basis van de tussentijdse resultaten bij de vleeskuikens – een onderzoek met leghennen volgt nog – durft Ipema te stellen dat het voeren van de larven heel goed uitpakt. 'Het is voor de kuikens echt een extra. Ze zijn dol op de larven. Ze gaan ernaar zoeken en bewegen daardoor veel meer. Ze kunnen hiermee uiting geven aan hun natuurlijke foerageergedrag. Want de larven zijn steeds nieuw, ze zijn kauwbaar, vervormbaar en eetbaar.'

In het eerste onderzoek werden de larven twee tot vier keer per dag in het hok gestrooid. Hoe vaker dit gebeurde, hoe meer de kuikens in beweging kwamen. 'Maar ook al vanaf tweemaal daags voeren is er een duidelijke verbetering van het foerageergedrag en daarmee het dierenwelzijn', vult universitair hoofddocent Liesbeth Bolhuis aan.

Effecten op pootgezondheid

In de tweede studie werden de larven zeven keer per dag gegeven of in buizen gestopt waar de kuikens ze uit konden halen. 'De kuikens waren daar lang mee bezig', zegt Ipema. 'Het stimuleerde het foerageergedrag nog meer. We zagen hierbij minder effecten op pootgezondheid. Dat kan komen door de experimentele set-up waarin pootproblemen sowieso al minder voorkomen. Er is in de toekomst meer praktijkonderzoek nodig om dit verder uit te zoeken.'

Bij de eerste proef werd een duidelijk positief effect op de pootgezondheid gevonden. De kuikens lopen meer bij het zoeken naar de larven. Ipema: 'Ze trainen daardoor hun spieren en zo zijn er niet of nauwelijks problemen met kuikens die niet op hun poten kunnen staan.'

Ander effect is volgens Bolhuis dat het strooisel mooier rul blijft doordat de kuikens dagelijks meerdere keren zoeken naar de larven die zich proberen te verstoppen in het strooisel. 'Doordat het strooisel rul blijft, komen natte plekken minder voor. Omdat de kuikens ook nog minder lang stilzitten hebben ze minder huidontstekingen op de hakken. Dat effect blijft tot het einde van de ronde.'

Onbalans in rantsoen

Vaker per dag voeren en meer insectenlarven geven is beter, maar te vaak en te veel moet ook weer niet. 'Anders gaan de kuikens wachten op de larven en eten ze niet genoeg van het aanvullende voer', weet Ipema. 'Dan kun je een onbalans in het rantsoen krijgen', vult onderzoeker Dennis Oonincx aan. 'Vanuit het onderzoek van Ipema en ander onderzoek weten we dat het mogelijk is om 10 procent van het voer te vervangen door de larven.'

Oonincx richt zijn onderzoek vooral op de kweek van de larven. Tot nu toe worden ze vooral gekweekt op agrarische bijproducten die zijn goedgekeurd voor gebruik als diervoeder. 'Dat is duur. Met kweken op mest kan het mogelijk goedkoper en voor de kringloopgedachte is het logischer. Bij de productie van dierlijke eiwitten als eieren of kuikenvlees heb je eiwit en energie nodig. Die zouden we dan kunnen aanbieden in de vorm van larven die kunnen groeien op de mest.'

Kweken op varkens- of pluimveemest lukt prima. 'Collega-onderzoekers Alejandro Parodi en Imke de Boer hebben al laten zien dat de larven liever mest eten dan sommige andere afvalstromen', zegt Bolhuis. 'Alejandro onderzoekt ook hoe het kweken van larven op mest kan bijdragen aan het verminderen van de emissies van broeikasgassen, stikstof en fosfaat naar het milieu. Werkt dit beter dan andere manieren van mest verwerken?'

Ammoniak vastleggen

Zo'n 10 procent van het gewicht van de mest wordt door de larven vastgelegd. Ze nemen de organische stikstof en een deel van het fosfaat uit de mest op. Oonincx: 'We onderzoeken nog of we deze vastlegging kunnen verhogen, bijvoorbeeld door ook de ammoniak te laten omzetten en vastleggen. Dit kan bijdrage aan een effectiever gebruik van mest in Nederland. De larvenmest die overblijft kun je concentreren en als alternatief voor kunstmest gebruiken.'

Het gebruik van levende larven kan het gebruik van soja verminderen. De kosten zijn dan wel wat hoger. Oonincx schat enkele centen per ei of dubbeltjes per kilo kuikenvlees. 'De vraag is of dat erg is. Er komen veel positieve welzijnseffecten voor terug. Je hebt echt een blijere kip. En er zijn positieve effecten voor het milieu. Dat mag dan toch ook wat kosten.'