'Duurzaamheid is zaak hele keten'

Ik ben in 1970 als akkerbouwer begonnen. Door het onderkennen van de problemen met kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen ben ik toegegroeid naar de biologische landbouw. In 2001 heb ik mij bij Skal aangemeld om biologische producten te telen en te verkopen. In 2017 ben ik gestopt en met pensioen gegaan.

Het overspringen van infecties van dier op mens heeft te maken met het muteren van het coronavirus. Voor dit nieuwe virus was geen medicijn beschikbaar, waardoor het zo heftig om zich heen kon grijpen. Dit is voor mij herkenbaar. Door gewassen op grote percelen en veel dieren in een stal te plaatsen, kunnen gemuteerde organismen zoals virussen zich snel uitbreiden.

Immuun

Door bestrijdingsmiddelen te gebruiken, worden virussen, bacteriën, aaltjes, insecten en (on)kruiden hier op den duur immuun voor, waardoor telkens weer nieuwe, sterkere middelen ontwikkeld moeten worden. Het gevolg is dat de natuur op en naast de akkers en dus ook de biodiversiteit sterk verslechtert. In mijn ogen is dit een vicieuze cirkel.

Er zijn alternatieven. Naast biologische landbouw zijn er diverse technieken om zonder of met weinig gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen te werken om de biodiversiteit terug te krijgen. Door precisielandbouw kun je smallere percelen maken, waardoor nuttige insecten gemakkelijker schadelijke insecten kunnen bestrijden. Ook virussen en bacteriën krijgen minder kans om gewassen aan te tasten.

Het internationale bedrijfsleven lijkt evenwel niet geïnteresseerd in oplossingen die biologisch voor de hand liggen, omdat deze geen geld opleveren voor de aandeelhouders. De lobbyisten van deze concerns verhinderen dat deze nieuwe milieuvriendelijke inzichten doorbreken. De focus ligt op efficiëntie, rendement en schaalvergroting. Met de draagkracht van de aarde wordt geen rekening gehouden.

Boerenprotesten

Ik sta daarom achter de boerenprotesten bij de supermarkten. De prijs die ze voor hun producten krijgen, is te laag. Ook is de prijs van gangbare producten ten opzichte van biologische producten veel te laag, omdat een aantal kosten van de grootschalige landbouw door de samenleving wordt betaald.

Ik denk aan de kosten die waterleidingsbedrijven maken om schoon drinkwater te leveren en de energie die nodig is om kunstmest en bestrijdingsmiddelen te produceren. Dit vraagt veel energie met als gevolg veel CO2-uitstoot, waardoor de landbouw een bijdrage levert aan de klimaatcrisis.

Omschakeling

Toch ben ik niet pessimistisch, omdat er de laatste tijd veel artikelen zijn verschenen over de veranderingen die nodig zijn. Veel collega's (en ik) hebben bewezen dat het praktisch en financieel haalbaar is biologisch voedsel te produceren, alleen kan de omschakeling niet in enkele jaren plaatsvinden. Ook enkele gangbare boeren hebben al stappen in de goede richting gezet.

Maar er moet nog veel veranderen in de landbouw, de industrie en het bedrijfsleven om de biodiversiteit in de wereld terug te krijgen. Ook maatschappelijk moet er nog het nodige gebeuren. Consumenten moeten zich bewuster worden van wat zij in de winkel kopen. Want alleen door duurzaam geproduceerd voedsel te kopen, dragen zij bij aan herstel van de biodiversiteit.