Melkkoeien eruit, focus op de recreatietak

Achtergrond Gelderland Tys Hallema 24 dec 2020 om 06:30uur

Hoe gaan we verder met ons bedrijf? Het was de vraag die Peter en Evelien van Omme zich de laatste jaren steeds vaker stelden. Met hulp van het traject Zicht op de Toekomst krijgen hun plannen steeds meer vorm. De koeien gaan er binnenkort uit, de focus gaat op de recreatietak. De agrarische beleving blijft.

Melkkoeien+eruit%2C+focus+op+de+recreatietak

De geschiedenis van het familiebedrijf van Peter en Evelien van Omme gaat ver terug. Bijzonder is dat ook de recreatietak op boerderij De Houtkamp al een lange historie kent. Op de Gelderse boerderij, net ten oosten van Otterlo, verbleven in 1932 al toeristen in tenten. 'En oma had een pension in huis. Ze verhuurden de woonkamer en de slaapkamer en woonden zelf in het bakhuis. Puur uit armoede, overigens', zegt Peter van Omme.

Van Omme's ouders namen het stokje over en openden in 1976 een groepsaccommodatie. 'Tien jaar later trouwden wij. We woonden zeven jaar in het dorp, omdat hier al twee generaties zaten. In 1996 hebben wij het bedrijf overgenomen', vertelt Evelien van Omme.

De Van Omme's breidden de verblijfstak gaandeweg uit. Allereerst een B&B-kamer in het bakhuis, totdat al het pluimvee op het bedrijf moest worden geruimd vanwege vogelgriep. 'Toen stonden we voor de keuze: vullen we de stal weer of niet? We kozen voor het realiseren van nog twee kamers.' Het bedrijf bestaat momenteel uit een recreatietak, melkvee en zo'n tweehonderd kippen.

De vraag was hoe we ons werk wat konden verlichten

Peter van Omme, veehouder in Otterlo

Bedrijfsovername niet zeker

Peter en Evelien van Omme zijn anno 2020 rond de 60 jaar en de laatste jaren begonnen ze steeds meer na te denken over de toekomst van het bedrijf. Een van de zoons zat al in de maatschap en zou het bedrijf overnemen, maar dit ging door omstandigheden niet door. De andere zoon en twee dochters zijn er ook niet zeker van.

Het leidde er zo'n drie jaar geleden toe dat er hulp werd gezocht via het traject Zicht op de Toekomst. 'Het uitgangspunt voor de coaching was duidelijk: hoe gaan we verder zonder opvolger?', zegt Peter van Omme. Hij had al eens een flyer van het traject gezien, maar het kwam in een stroomversnelling toen een ambtenaar van de gemeente Ede langskwam tijdens een rondje buitengebied met burgemeester Verhulst. 'Toen hebben we ook over de toekomst gepraat en zijn we in het traject gestapt.'

Arbeidsintensief

Er moet iets veranderen, zei het ondernemerspaar. De recreatietak met de groepsaccommodatie, B&B en boerderijwoning is arbeidsintensief. Daarnaast zei Van Omme altijd dat hij op zijn 60ste wilde stoppen met melken. 'Inmiddels ben ik 62 en melk ik nog steeds. De vraag was: hoe gaan we een opening vinden om het werk wat te verlichten?'

De koeien gaan weg, de stal krijgt een nieuwe functie. © Niek Stam

Een vraag die niet eenvoudig te beantwoorden bleek. Na een verkennend gesprek met adviseur Wim Korsten, en daarna de keuze voor een coach, kwam het toekomstplan langzaam op gang. 'Bij het eerste gesprek wisten we niet wat we moesten denken', geeft Evelien van Omme aan. 'Je weet dat je je erg blind staart op je bedrijf en je verwacht dat een coach er met een frisse blik naar gaat kijken. Terwijl de insteek van de coach was dat wij zelf anders gingen leren kijken. Dat gingen we gaandeweg steeds meer waarderen.'

Geprikkeld door coach

In de loop van het traject zijn de plannen een aantal keer veranderd. Zo was er bijvoorbeeld eerst het idee om het melkvee aan te houden. Dan zouden ze twee keer per week een melker laten komen. 'Geprikkeld door de vraagstelling van de coach kwamen we zo steeds zelf met ideeën', vertelt Peter van Omme.

Het aanhouden van het melkvee was mede ingegeven door het feit dat de vergunning voor het bedrijf niet meer zou kloppen als werd gestopt met de koeien. Behalve met de coach sprak Van Omme ook over dit soort kwesties met een kennis met goede contacten bij de gemeente. 'Soms is het lastig om daar binnen te komen, het was een gouden greep om hem erbij te betrekken', stelt Van Omme.

Duidelijk was dat het echtpaar de sfeer op het bedrijf wilde behouden, de door bezoekers gewaardeerde combinatie van verblijven in een agrarische setting. Inmiddels ligt het definitieve plan op tafel. Vorige maand werd een aanvraag voor de bestemmingsplanwijziging gestuurd naar gemeente Ede.

Van een agrarisch bedrijf met een recreatieneventak verandert De Houtkamp op termijn naar een constructie die precies andersom is: een recreatiebedrijf met een agrarische neventak. 'We hebben al een hoop onderzoek achter de rug en er ligt nu een plan waar wij ons in kunnen vinden', zegt Evelien van Omme tevreden. Voor zover bekend staat de gemeente ook achter de plannen van het ondernemerspaar.

Beleving met beesten

Het betekent dat het melkvee weggaat. In de stal komt onder meer een binnensport- en spelruimte. Er blijven dieren op het bedrijf. 'De beleving met beesten hoort bij De Houtkamp, dat moet niet veranderen', zegt Peter van Omme stellig. 'We houden wat rundvee, variërend in ras en leeftijd. Daarnaast komen er misschien schapen, geiten en pony's. Ook willen we paardenboxen, zodat mensen hier met hun paard kunnen overnachten.'

Voor de ondernemers wordt het wennen op hun bedrijf nieuwe stijl. Van Omme: 'Maar ook zonder koeien blijft het druk. We vallen zeker niet in een diep gat.'

Twee trajecten in regio Foodvalley voor boer met vraag

Peter en Evelien van Omme kregen bij het bepalen van de toekomst van hun bedrijf hulp vanuit het traject Zicht op de Toekomst, dat nauw samenhangt met een ander traject: de Agro Ondernemersscan. In deze scan, ontwikkeld door een groep met onder meer VanWestreenen-adviseurs, wordt het boerenbedrijf in kaart gebracht door een team van experts, waaruit een adviesrapport volgt. Wanneer na aanmelding bij het Agroloket Foodvalley blijkt dat een ondernemer in aanmerking komt voor begeleiding, volgt er een gratis verkennend gesprek met ondernemersadviseur Wim Korsten. Uit dit gesprek kan een doorverwijzing plaatsvinden naar het traject Zicht op de Toekomst of de Agro Ondernemersscan. Een combinatie van beide is ook mogelijk. 'Hoewel de vragen van de deelnemers allemaal verschillen, is de rode draad toch wel de toekomst die als onzeker wordt ervaren', zegt Korsten. 'De vroegere vanzelfsprekendheid van vervolgstappen is verdwenen.' Die onzekerheid leidt tot verschillende reacties bij boeren. 'Vechtlust, somberheid of juist besluiteloosheid. De kunst van dit soort trajecten is kiezen voor een koers die inhoudelijk en financieel realistisch is, maar ook enthousiasme oplevert', legt Korsten uit. Directeur Steven van Westreenen van VanWestreenen bekijkt het als een rotonde, met elke afslag een keuze die kan worden gemaakt. 'Men heeft vaak onvoldoende zicht op die rotonde. Met de Ondernemersscan analyseren we de mogelijkheden en brengen we bijvoorbeeld verdienmodellen en de locatie in beeld. Het vervolgtraject is erop gericht dat men een afslag kiest die ook bij de ondernemer in kwestie past.'