Effect van uitkoopregeling met onzekerheid omgeven

Hoe doeltreffend is die opkoopregeling?

Volgens de wetenschappers die de regeling hebben beoordeeld, is dat niet goed te bepalen. Prof. dr. Hens Runhaar (Universiteit Utrecht en Wageningen University & Research) en dr. ir. Wim de Haas (Wageningen Environmental Research) hebben de wetenschappelijke toets uitgevoerd. Dat is een nieuw instrument van de Tweede Kamer. Runhaar en De Haas zien dat de regeling niet SMART (Specifiek, Meetbaar, Aanvaardbaar, Realistisch en Tijdgebonden) is gemaakt. Zo is niet helder welke instandhoudingsdoelen in welke gebieden de regeling nastreeft. Daardoor kan achteraf niet goed worden vastgesteld of het doel is bereikt, terwijl er 350 miljoen euro aan wordt besteed.

Hoe kan de regeling doeltreffender worden?

Het natuurbeleid is gedecentraliseerd. Dat wil zeggen dat de provincies gaan over het natuurbeschermingsbeleid voor de verschillende Natura 2000-gebieden. Tegelijkertijd is het Rijk verantwoordelijk richting de Europese Commissie dat de instandhoudingsdoelen worden bereikt. De wetenschappers bevelen aan om met de provincies heldere doelen te formuleren.

Kan niet beter worden geïnvesteerd in emissiebeperkende technieken?

Daarover wordt in de wetenschappelijke toets geen uitspraak gedaan. Wel menen Runhaar en De Haas dat het beter is om als overheid prioriteiten te stellen. Ze pleiten ervoor om 'het net minder wijd uit te gooien'. Minister Schouten heeft bepaald dat piekbelasters tot 10 kilometer van een Natura 2000-gebied deel kunnen nemen. Opkopen van piekbelasters tot 5 kilometer afstand is vaak effectiever.

Maakt het type bedrijf nog uit?

Welke bedrijven worden uitgekocht, bepaalt inderdaad in grote mate hoe efficiënt het geld wordt ingezet. De wetenschappers baseren zich onder meer op het Gelderse onderzoek 'Naar een slimme maatwerkaanpak van de Structurele Aanpak Stikstof: een quick scan Veluwe'. Ook al veroorzaken al die bedrijven minimaal 2 mol per hectare stikstofneerslag op neerslaggevoelige natuur, dan nog zijn de verschillen erg groot.

Is het efficiënter om intensieve bedrijven op te kopen?

Dat bleek rond de Veluwe wel zo te zijn. Daar is het doeltreffender en doelmatiger om intensieve bedrijven op te kopen. Een melkveebedrijf kan een piekbelaster zijn, maar een bedrijf met veel grond is duur om te kopen. Volgens Wim de Haas hoeft dit voor andere gebieden niet hetzelfde te zijn.