De Marke-bedrijfsleider: 'De boeren staan straks aan het roer'

Ook in coronatijd vervult De Marke in het Gelderse Hengelo een belangrijke rol op het gebied van ontwikkeling en educatie. Een groep leerlingen van een landbouwopleiding bekijkt er – op gepaste afstand – een bedrijfsfilm. Als het aan bedrijfsleider Zwier van de Vegte en bestuurslid André de Groot ligt, wordt de samenwerking met het agrarisch onderwijs in de toekomst nog intensiever.

De twee zeggen dat ze van De Marke een breed kenniscentrum willen maken. Er wordt al nauw samengewerkt met partijen als Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers (VKA) en Wageningen University & Research (WUR).

De Marke wil nog meer uitbreiden als het straks op eigen houtje verdergaat. Denk aan samenwerking met Universiteit Nijmegen en onderwijsinstellingen als Hogeschool Van Hall Larenstein, Zone College en de Aeres Hogeschool Dronten, noemen Van de Vegte en De Groot als voorbeeld. He proefbedrijf wil een onderwijshotspot worden.

Kringlooplandbouw

De Marke is al dertig jaar in functie als melkveeproefbedrijf van WUR en heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in het ontwikkelen van nieuwe, duurzame landbouwmethodes. 'Eigenlijk doen wij al jaren aan kringlooplandbouw', stelt Van de Vegte.

'We leveren data voor ontwikkeling van de kringloopwijzer, beheren en analyseren de data van de VKA en doen allerlei projecten en onderzoek op melkveehouderijgebied. Ook hebben we een belangrijke rol in Koeien & Kansen. Maar als dat project zou stoppen, was er sprake van dat De Marke ook zou worden gesloten', zegt Van de Vegte.

'Maar er moet gewoon een proefbedrijf blijven op zandgrond. Juist nu het spannend wordt als het gaat om duurzame veehouderij zou het zonde zijn als De Marke dichtgaat. Ook als je kijkt naar innovaties in de landbouw. Veel innovaties worden hier uitgeprobeerd, getest en doorgerekend', benadrukt Van de Vegte.

In boerenhanden

De oplossing: het bedrijf gaat over in boerenhanden. Daarvoor is een coöperatie opgericht waar boeren lid van kunnen worden. De officiële overdracht is gepland op 1 januari, al is het halen van die datum nog ietwat onzeker vanwege corona.

'Het mooie van De Marke in boerenhanden is dat boeren zelf kunnen bepalen wat er gebeurt op het innovatiecentrum en wat er wordt onderzocht. Juist in deze tijd is het belangrijk dat je als boer zelf aan het stuur blijft staan', vindt Van de Vegte.

De overheid legt steeds meer maatregelen op, vervolgt de bedrijfsleider van De Marke. 'We zien liever dat ze de sector doelen oplegt. We moeten die doelen zien te halen zonder dat het gepaard gaat met steeds meer regels. De voermaatregel was toch een klap in het gezicht. Daarom moeten we als boeren verantwoordelijkheid nemen, zelf aanpakken, ontdekken wat werkt en wat niet en samenwerking zoeken, zodat we elkaar verder kunnen helpen.'

'Veel meer letten op omgeving'

Dat gebeurt via natuurinclusieve landbouw, kringlooplandbouw, precisielandbouw en klimaat. 'Het komt erop neer dat we veel meer op de omgeving en het evenwicht moeten gaan letten. Waar vroeger vaak het produceren van zoveel mogelijk melk als hoogste doel werd gezien, ligt tegenwoordig de focus op andere aspecten', meent De Groot.

'Neem mezelf: ik heb een melkveebedrijf in Laren, melk tegenwoordig 1.000 kilo per koe minder, maar houd meer geld over. De melkprijs is al vijftig jaar bijna hetzelfde, terwijl de kosten hoger worden. Hoe moet je verdienmodel eruitzien, terwijl je rekening houdt met wat de buitenwereld van je wil?', aldus De Groot.

De oplossing ligt in een integrale aanpak. Aspecten als stikstof, klimaat, dierenwelzijn, duurzaamheid, natuur en milieu worden daarin meegenomen. 'Het is een andere manier van kijken naar de bedrijfsvoering', zegt Van de Vegte.

'Bijna geen praktijkscholen meer'

'Vroeger stond de koe centraal, nu gaat het steeds meer om de bodem. Die moet vruchtbaar blijven, vocht vasthouden en goede gewassen produceren. Hoe dat het beste kan, wordt hier op De Marke onderzocht met teelt- en bemestingsplannen', laat Van de Vegte weten. 'De praktische kant van het verhaal is hier ook goed te bekijken. Belangrijk voor het onderwijs, want er zijn bijna geen praktijkscholen meer. Die rol nemen wij steeds meer over.'

Plannen genoeg. Voor een nieuw kantoor en mediagebouw, bijvoorbeeld. Maar ook voor een 'stal van de toekomst', misschien wel op wieltjes of gebouwd met zelfgekapt hout uit het naastgelegen bos. Hoe De Marke er in de toekomst precies uit gaat zien, is aan de boeren die zich hebben vertegenwoordigd in de coöperatie. 'Zij staan straks aan het roer', besluit Van de Vegte.