Effect van digestaat op bodem is onbekend

Zwier van der Vegte, bedrijfsleider van KTC De Marke, publiceerde in augustus een bericht op het online platform Verantwoorde Veehouderij. Hij schetste dat vijftien jaar vergiste mest, ofwel digestaat, toebrengen op de percelen geen negatief effect heeft op het organischestofgehalte in de bodem. Sterker nog, op de Marke werd een verhoging van 4,3 naar 4,5 aan organische stof gemeten in de afgelopen vijftien jaar.

De publicatie riep veel reacties op. Een duidelijke kwam van Frank Verhoeven, eigenaar van adviesbureau Boerenverstand. 'De gepubliceerde uitkomsten van de situatie hebben impact', licht hij toe. 'Het lijkt of er gedegen onderzoek is gedaan, maar één proef is geen proef. En belangrijker, de afgelopen jaren heb ik van tientallen boeren gehoord dat ze een tegengestelde ervaring hebben. De bodemvruchtbaarheid liep achteruit, wat zich uitte in lagere kwalitatieve en kwantitatieve opbrengsten van het land.'

Vergisters worden volgens Verhoeven onterecht gepresenteerd als een oplossing voor het klimaat en de methaanuitstoot. 'Terwijl een koe meer dan 70 procent van zijn methaanproductie uitboert. Maar belangrijker: het werkt de weidegangdoelstellingen van RFC tegen.'

Meer opstallen

Eenmaal een vergister op het erf wordt het steeds aantrekkelijker om meer dagverse mest te vergisten, dus meer opstallen, volgens Verhoeven. 'Roelof Joosten, topman van RFC, lijkt doof voor deze kritische geluiden. Daarom hang ik samen met anderen aan de bel.'

Waar het om draait is dat vergiste drijfmest inboet op de hoeveelheid koolstof. Positief voor CO2-reductie, maar niet voor opbouw van organische stof in de bodem die digestaat toegediend krijgt in plaats van onbewerkte drijfmest.

Effectief

Dat is op De Marke niet het geval, stelt Van der Vegte. 'Drijfmest bevat gemiddeld 60 kilo organische stof per kuub', rekent hij voor. 'De vuistregel is dat 30 kilo effectief is en 30 kilo niet-effectief. Van dat niet-effectieve deel wordt door vergisting de helft van de organische stof omgezet in methaan. Dat is dus een kwart van het geheel, maar wel van het deel dat al als niet-effectief wordt bestempeld.'

De negatieve invloed van dit verlies in nihil op grasland, geeft Van der Vegte aan. 'Grasresten en afgestorven wortelen leveren zelf namelijk ook een belangrijke bijdrage aan de opbouw van organische stof. Maar op bouwland is de aanvoer vanuit de teelt eigenlijk altijd veel lager.'

Van der Vegte vertelt verbaasd te zijn over de enorme hoeveelheid kritiek die loskwam na zijn publicatie. Blijkbaar ligt de toepassing van digestaat en bodemleven gevoelig. Maar volgens hem blijkt ook dat veel van die criticasters een denkfout maken. 'Zij halen digestaat uit mono-vergisting en co-vergisting door elkaar. Dat zijn echt verschillende producten. Op De Marke werken we al die vijftien jaar met 100 procent mest in de vergister.'

Natuurlijke kringloop

Kritiek op het gebruik van digestaat is ook dat het de natuurlijke kringloop zou verstoren. Drijfmest wordt gevormd van natuurlijke producten uit de koe en vergisting verstoort dat. Van der Vegte verwerpt die kritiek. 'Als je echt een natuurlijke situatie wilt, moet je mest en urine volledig scheiden. Geen koe brengt dat natuurlijk bij elkaar.'