Kansen voor insecten in pluimveevoer

Als je praat over kippen, is het toevoegen van insecten(meel) aan het voer een logische gedachte. Insecten zijn een goede voedingsbron voor kippen, omdat die van nature al insecten eten. Insecten in kippenvoer leveren niet alleen voedingswaarde, maar kunnen ook positief bijdragen aan de diergezondheid. Insecten hebben een hoog eiwitgehalte en zijn rijk aan andere nuttige voedingsstoffen, zoals vetten, mineralen en vitaminen.

Insecten zijn vooral in beeld als alternatief voor andere eiwitbronnen: sojaschroot en ook wel vismeel. Insecten als veevoercomponent zijn ook kansrijk omdat het naadloos past bij de trend om aan kringlooplandbouw te doen. Insecten hebben tijdens de productie weinig ruimte en water nodig, ze groeien snel en efficiënt, kunnen groeien op organische reststromen en produceren een geringe hoeveelheid broeikasgassen.

Al jaren verschijnen er in de media berichten met deze strekking. Toch heeft het daadwerkelijk gebruiken van insecten als veevoerbestanddeel nog geen grote vlucht genomen.

Regelgeving

'Regelgeving is nog steeds een grote remmende factor bij het gebruik van insecten als onderdeel van veevoer', zegt Janmar Katoele van Wadudu Insecten Centrum in Beilen. 'Levende insecten en insectenolie mogen al worden gebruikt als respectievelijk diervoeder en -grondstof voor pluimvee en varkens. Maar het gebruik van insecteneiwit in veevoer is nog steeds lastig.'

In de Europese Unie is het wel toegestaan om insectenmeel te gebruiken in de voeding van kweekvis en huisdieren. En dat gebeurt ook volop. Sinds de jaren negentig geldt in de Europese Unie een verbod op het gebruik van diermeel in veevoer. Dit werd ingesteld om de gekke koeienziekte te bestrijden. Hierdoor is ook het gebruik van insecten als veevoerbestanddeel niet toegestaan.

Versoepelen van regels

Al jaren wordt er op Europees niveau gepraat over het versoepelen van deze regelgeving, maar de benodigde aanpassingen verlopen stroperig. Om dit te bespoedingen, is onderzoek gedaan naar de risico's van het gebruik van insecten in veevoer als ze worden gekweekt op reststromen ofwel voormalige voedingsmiddelen. Conclusie: dit kan prima. Het onderzoek werd uitgevoerd door Bureau Risicobeoordeling & onderzoek, onderdeel van de NVWA.

Katoele concludeert dat er wel beweging lijkt te komen in de Europese wet- en regelgeving, maar dat het nog enige jaren kan duren voordat alle belemmeringen voor het gebruik van insecten als eiwitbron in veevoer zijn weggenomen.

Wat grootschalige toepassing van insecteneiwit in veevoer ook nog remt, is de kostprijs van de insecten. De belangrijkste concurrent voor insecteneiwit is sojaschroot. Dit plantaardige product is niet alleen een prima eiwitbron, maar ook verhoudingsgewijs goedkoop.

Discussie over sojaschroot

'Maar het gebruik van overzees sojaschroot staat ter discussie vanwege milieuproblemen en grootschalige ontbossing die er het gevolg van zijn', zegt Katoele. 'Sojaschroot is weliswaar goedkoop, maar het 'sojasysteem' deugt niet. Daardoor lijkt het gebruik van uit Amerika geïmporteerde soja in veevoer eindig.'

Bij vismeel is er een vergelijkbare discussie, laat Katoele weten. 'Je ziet nu al een tendens naar het gebruik van Europees eiwit in veevoer. Deze ontwikkeling speelt de toepassing van insecten in veevoer in de kaart.'

Enkele jaren geleden berekende ABN Amro in een rapport over de kansen voor insectenkweek dat als 1 procent van het totale volume in Nederlands vleeskuikenvoer door insecteneiwit wordt vervangen, dit een vraag van 70.000 ton insecteneiwit per jaar oplevert. Dit laat zien dat het snel kan gaan met de vraag naar insecten voor pluimveevoer.

49 insectenkwekerijen

Een groeiend aantal ondernemers ziet dit als kans en is de afgelopen jaren begonnen met het kweken van insecten. Via het Vlaams-Nederlandse onderzoeksproject Entomospeed is de afgelopen twee jaar een marktverkenning uitgevoerd. Daaruit komt naar voren dat er in 2020 in Nederland 49 insectenkwekerijen actief zijn.

Katoele: 'Er is volop belangstelling voor het kweken van insecten. Varkens- en pelsdierhouders overwegen omschakeling en andere agrarische bedrijven, bijvoorbeeld pluimveehouders, zien het als een interessante verbreding van het bedrijf.' De kweekbedrijven richten zich hoofdzakelijk op vijf soorten insecten: meelwormen, larven van de zwarte soldaatvlieg, buffalowormen, krekels en sprinkhanen.

Ook in de landen om ons heel groeit de insectenkweeksector snel. Het International Platform of Insects for Food and Feed verwacht dat de productie van insecteneiwit de komende vijf jaar kan groeien van de huidige zeer beperkte omvang tot ruim 1.500.000 ton in 2025. Voorwaarde is wel dat de EU het gebruik in veevoer gaat toestaan.