Plan gewasbescherming stelt teler centraal

'Alle partijen die meewerkten aan het Uitvoeringsprogramma Gewasbescherming zijn vanuit hun eigen perspectief blij met het eindresultaat', oordeelt minister Carola Schouten van LNV. 'Het is bij het uitwerken van de plannen zaak dat iedereen ook positief blijft, goed naar elkaar blijft luisteren en begrip heeft voor elkaars standpunten.'

De minister sprak deze motiverende woorden op 28 september bij de overhandiging van het rapport, dat hoort bij het uitvoeringsprogramma, aan fruitteler Leander Vereecken op zijn bedrijf in Dronten. De bewindsvrouw benadrukte dat de ontwikkeling richting weerbare teeltsystemen en robuuste gewassen, zoals omschreven in het rapport, breedgedragen is.

Trendbreuk

Tien verschillende partijen uit de land- en tuinbouw en natuur- en milieubescherming werkten de afgelopen zeventien maanden samen met de overheid en toezichthouders aan het uitvoeringsprogramma. Het doel is een trendbreuk te bewerkstelligen, om te komen tot een land- en tuinbouw die minder behoefte heeft aan chemie en beter in balans is met natuur en milieu.

De betrokken partijen zijn Agrodis, Artemis, Ctgb, Cumela, Fedecom, LTO Nederland, Natuur en Milieu, Nefyto, NVWA, Plantum, Unie van Waterschappen, Vewin en de ministeries van LNV en Infrastructuur en Waterstaat.

Praktische handvatten

Schouten stelt dat het goed is dat het uitvoeringsprogramma is geschreven om telers zoveel mogelijk praktische handvatten te geven voor de transitie naar weerbare teeltsystemen. 'Hiermee kan de teler verder. Het laat daarnaast ook zien dat sectoren niet gaan zitten wachten op strengere regels, maar het initiatief nemen om processen voor te zijn en om maatschappelijk draagvlak te houden. Dit plan geeft ook in Brussel ruimte om politiek zaken voor elkaar te krijgen.'

Joris Baecke, LTO-portefeuillehouder Gezonde Planten, noemt het centraal stellen van de teler in het uitvoeringsprogramma cruciaal. Maar hij wijst ook op de gedeelde verantwoordelijkheid van alle betrokken partijen. Uit een achterbanraadpleging van LTO blijkt dat de leden hun steun geven aan het plan, maar ook voorwaarden stellen.

Het is volgens Baecke belangrijk dat de focus niet alleen ligt bij de stip aan de horizon. 'Ook vandaag moeten we gezonde gewassen telen en oplossingen vinden voor actuele knelpunten. Verder vragen gewastelers om economisch perspectief. De beloning voor verduurzaming moet uit de markt komen. Het is een gezamenlijke taak om de maatschappij daarvan bewust te maken.'

Langjarige financiële commtiment

Van de overheid verwacht LTO een langjarige financiële commitment om de overgang naar weerbare teeltsystemen te blijven ondersteunen. En daarnaast de inzet om binnen de EU een gelijk speelveld te creëren. 'De wettelijke eisen moeten voor alle voedselproducenten gelijk zijn. Dit plan slaagt alleen als we oneerlijke concurrentie uitbannen', stelt Baecke.

Natuur en Milieu is blij met de insteek dat een groot aantal partijen samenwerkt aan een beter milieu, maar vindt volgens programmamanager Rob van Tilburg ook dat er nog steeds te veel chemie wordt gebruikt. 'Het is een prima keuze om ervoor te zorgen dat telers de wind in de zeilen krijgen om de juiste stappen te zetten.'

Carlos Nijenhuis van Nefyto verklaart dat van de gewasbeschermingsindustrie inzet mag worden verwacht op het gebied van innovatie en het delen van kennis. 'De fabrikanten zullen nieuwe chemische en biologische middelen blijven ontwikkelen. Voor de voortgang daarvan vragen wij de overheid om de toelating van middelen te blijven baseren op wetenschappelijke onderbouwing en dit niet over te laten aan de politiek.'

Focus op biologische gewasbescherming

Biologische gewasbescherming moet de mindset worden bij gewastelers, vindt Piet Boonekamp van Artemis, de belangenvereniging voor producenten van groene middelen. 'Weerbare planten in weerbare teeltsystemen vormen de basis. En als er zich dan toch ziekten en plagen voordoen, bestrijden we die met biologische gewasbeschermingsmiddelen of laagrisicomiddelen zonder schadelijke milieueffecten.'

Ook directeur Hans de Groene van Vewin, de organisatie voor drinkwatermaatschappijen, is overwegend enthousiast over het uitvoeringsprogramma. Hij waarschuwt wel dat de uitdagingen groot zijn. 'Zo voldoet de waterkwaliteit nog lang niet aan de normen die we daarvoor hebben afgesproken. Het plan is prachtig, maar het vergt veel inzet om onze doelen te bereiken.'

Toelating laagrisicomiddelen

Aan het eind van haar bijdrage erkent Schouten dat vanuit de overheid nog een aantal zaken moeten worden geregeld om het uitvoeringsprogramma te ondersteunen. Ze zegt daarvoor actie te gaan ondernemen. 'Wij streven nog steeds naar een snellere toelating van laagrisicomiddelen en dat geldt ook voor nieuwe veredelingstechnieken.'

Maar bovenal moeten consumenten ervan worden overtuigd dat gezond voedsel een prijs heeft, stelt de minister. 'Het kan niet zo zijn dat alle kosten van de verduurzaming voor rekening komen van de producent.'