Drie collectieven van glastuinders pakken waterzuivering op

De glastuinbouw heeft in 2015 afspraken gemaakt met de overheid over nagenoeg emissieloze teelten in 2027. Voor de eerste stap, het verwijderen van gewasbeschermingsmiddelen uit geloosd water, moesten individuele glastuinders uiterlijk 1 januari 2018 een eigen waterzuivering hebben geïnstalleerd. Collectieven van telers kregen de tijd tot 1 januari 2021.

Volgens beleidsspecialist Guus Meis van Glastuinbouw Nederland wilden 175 groepen telers hun waterzuivering gezamenlijk regelen. Daaruit kwamen zo'n 50 businessplannen, waarvan uiteindelijk een handvol initiatieven overbleef.

De redenen om af te haken: veel groepen waren te klein, droge zomers zorgden voor minder lozingen en meer hergebruik en de aanleg van leidingen was duurder dan geraamd in de businesscases. Daardoor hebben veel glastuinders toch gekozen voor andere oplossingen, bijvoorbeeld door abonnementen met mobiele zuiveraars.

Drie grote collectieven

Uiteindelijk zijn er drie grote collectieven overgebleven. Dat zijn de Tuinbouwriolering in de Bommelerwaard, TWZ De Vlot in Monster en 's-Gravenzande en de Waterzuiveringscoöperatie Westland U.A, onderdeel van de AWZI Nieuwe Waterweg in Hoek van Holland.

Aangezien de situatie bij de drie verschillend is, zijn de collectieven ieder op hun eigen wijze georganiseerd. In de Bommelerwaard was de bestaande riolering niet toereikend en hebben de gemeentes Zaltbommel en Maasdriel, drinkwaterbedrijf Dunea en Waterschap Rivierenland in overleg met de kwekers besloten een nieuwe tuinbouwriolering aan te leggen.

Bij De Vlot zijn de aangesloten kwekers eigenaar van de waterzuivering en bij de AWZI is de zuivering in handen van Hoogheemraadschap Delfland.

Lozen op Afgedamde Maas

David van Tuijl van chrysantenkwekerij Linflowers in Brakel zit namens de kwekers in de stuurgroep voor Tuinbouwriolering Bommelerwaard. Dit collectief telt zo'n 55 aangesloten glastuinbouwbedrijven met een totaalareaal van 245 hectare. Tot nu toe lozen de kwekers hun afvalwater op de Afgedamde Maas, die dient voor de drinkwatervoorziening van de Randstad.

'Onze gezamenlijke motivatie is dat we daar niet meer op willen lozen', zegt Van Tuijl. Het nieuwe tuindersriool, dat eind 2020 operationeel moet zijn, komt uit op de Waal en is voorzien van een toekomstbestendige zuiveringsinstallatie. Die kan ook andere stoffen, zoals meststoffen en medicijnresten, uit het water filteren. Silo's voor de tuinders maken ook onderdeel uit van het project.

1.450 euro per jaar per hectare

De leden betalen een instapbedrag van ongeveer 6.000 euro per hectare. De jaarlijkse kosten zijn ongeveer 1.450 per hectare. Na twaalf jaar gaan deze terug naar 750 euro.

Chrysantenkweker Laurens van der Lans uit 's-Gravenzande heeft in juni van dit jaar zijn bedrijf verkocht en overgedragen aan leliekwekerij Qualily. Hij bezint zich nu op nieuwe werkzaamheden en is sinds maart 2017 voorzitter van Coöperatieve Tuinbouwwaterzuivering De Vlot.

'We zijn al jaren bezig met een proef, maar zijn veel hobbels tegengekomen. Met name op het gebied van regels', zegt Van der Lans. Zo wist het collectief aanvankelijk niet aan welke voorwaarden de lozing moest voldoen. Ook speelden er problemen tussen hoofdaannemer en onderaannemers.

Zuiveringsinstallatie moet eind 2020 draaien

De kwekers hebben het aannemerswerk nu zelf op zich genomen en perkplantenkweker Willem Lagerwij uit 's-Gravenzande doet de coördinatie hiervan. De planning is dat de installatie, die de zuivering voor 160 hectare uit gaat voeren, eind van het jaar draait. Leden van de vereniging betalen jaarlijks een bedrag van 1.100 euro per hectare. Over hun aantal doet Van der Lans geen uitspraken.

Waterzuiveringscoöperatie Westland heeft gekozen voor samenwerking met Hoogheemraadschap Delfland, vanwege de steeds striktere eisen voor waterzuivering. Bestuurslid en tomatenteler Hans Zwinkels: 'We hebben gezocht naar een partij die reinigen als corebusiness heeft.'

20 tot 25 procent van het water dat AWZI binnenkrijgt komt uit de glastuinbouw, de rest uit huishoudens en industrie. 'Het zuiveringsproces reinigt al dat water van chemische stoffen', vervolgt Zwinkels.

Doel: 1.000 hectare

Tot uiterlijk 18 september konden glastuinders zich inschrijven, met als doel om op totaal 1.000 hectare uit te komen. De laatste aanmeldingen waren deze week nog in behandeling.

De instapkosten bedragen per bedrijf 950 euro en jaarlijks 10 cent per vierkante meter, met een maximum van 5 hectare. De looptijd is veertien jaar vanaf 1 januari 2021. Voor kortere looptijden, nullozers en bedrijven met individuele zuiveringsinstallaties bestaan alternatieve overeenkomsten.