Etiket dwarsboomt lage dosering gewasbeschermingsmiddelen

Jenneke van Vliet is vanuit het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) betrokken bij projecten die milieubelasting door gewasbescherming terugdringen. Daarin blijkt het LDS-spuiten met contactherbiciden een goede methode om uitspoeling van middel naar grond- en oppervlaktewater te verlagen.

Van Vliet zou graag meer mogelijkheden willen hebben om met LDS te werken. 'Waarom mag je maximaal twee keer met een middel spuiten, ook als je bij meerdere keren ver onder de dosis van tweemaal 'gewoon' spuiten blijft?'

Bij LDS gaat de dosering vaak ruim door de helft of nog minder. Het is de kunst het onkruid in een heel jong stadium te raken. Om de nakiemers te pakken of de exemplaren die net niet het loodje legden, is een kort interval van terugkeren nodig.

Beperkingen middelengebruik

Op veel nieuwe etiketten komen beperkingen in het aantal keren dat een middel kan worden ingezet, staan ruimere intervallen of gaat een streep door de stapeling van meerdere middelen met dezelfde werkzame stof. Dit geeft telers minder keuze met LDS. Zij zullen dus eerder kiezen voor de volle dosis met meer zekerheid in één klap.

Van Vliet verwacht een lagere impact op niet-doelorganismen bij LDS en zou daarom de geschiktheid van middelen voor dit systeem standaard willen laten bepalen bij toelatingen door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb).

De uitbreiding voor LDS kan met een verkorte procedure, maar dan moet de aanvrager van de toelating dat wel zelf aangeven en een dossier ervoor leveren. Die toelatingshouder heeft dan meer kosten en, zeker bij kleine teelten, geen lonkend verdienmodel achter deze extra moeite.

Minder schade

Ivo Roessink van Wageningen Environmental Research zegt door de bank genomen enthousiast te worden van LDS-toepassingen. Het is volgens hem prettig als de gebruiker zo vaker terug kan komen met een middel in lage dosering. Hoewel dat een verkoopargument is voor een middel, denkt Roessink dat de lagere dosis en de extra dossieropbouw wel remmend zijn voor de aanvragende fabrikanten.

Of het toxicologisch ook beter is om met LDS te spuiten, zal volgens Roessink per middel moeten worden bekeken. 'De lage dosis kan gunstig zijn voor niet-doelsoorten, maar het hangt ook af van de persistentie van de middelen. Blijft er wat middel aanwezig, dan kan een kleine dosis op een later moment toch net de genadeklap zijn.'

Effecten voorspellen is moeilijk

Roessink verwacht dat het voorspellen van de effecten van een middel in meerdere lage doses moeilijk is. Voor succesvol werken met LDS is ook een goede motivatie bij de telers nodig en medewerking in de rest van de keten.

Onder telers leeft de vraag om meer LDS-toepassingen niet sterk, meldt Hans de Keijzer van LTO. Volgens de coördinator effectief middelenpakket in de akkerbouw draait het bij vragen over toelatingen meer om de toelating van de middelen dan om de methode van het gebruik. Johan Buis van CZAV en Marco van Soesbergen van CAV Agrotheek, beiden actief in de organisatie van gewasbeschermingsmiddelenhandel Agrodis, merken deze vraag ook niet.

Vooral in suikerbieten

Buis zegt dat telers LDS vooral in de suikerbieten op klein onkruid toepassen. 'In aardappelen houden ze vaak wel de dosering aan om voor het sluiten van het gewas het onkruid weg te hebben. Telers zijn bereid om met LDS te spuiten, maar de effectiviteit staat voorop.'

Het wegvallen van een middel kan ook de toepassing van LDS afschieten, stelt Van Soesbergen. 'Chloor IPC had LDS op het etiket. Nu dat middel afvalt, kiezen telers voor een bodemherbicide. Commercie speelt vervolgens een rol bij nieuwe LDS-toelatingen. Een teelt als bloembollen heeft dan al snel een te klein areaal om de kosten voor de investering in die toelating terug te verdienen.'

Mechanisch bestrijden en rijenspuit

Door het verdwijnen van middelen, zullen telers volgens Buis kiezen voor de combinatie van mechanisch bestrijden en een rijenspuit. Dan mindert de teler ook in middelen. Hij is wel voorstander van etiketuitbreiding voor LDS. 'Vaak doen toelatingshouders dat later dan de eerste toelating.'

CLM'er Van Vliet hoopt dat toeleveranciers en voorlichting een actievere rol gaan spelen bij LDS-toelatingen. 'Je zou LDS kunnen combineren met precisietechniek. Hoge dosering waar nodig en elders veel minder.'