Meer maatwerk nodig voor glastuinbouw in Brabant

In de glastuinbouw is veel in beweging, zegt Wendy Klijn, ZLTO-belangenbehartiger Omgeving en regiocoördinator Brabant/Zeeland bij Glastuinbouw Nederland bij de opheffing van de Tuinbouwontwikkelingsmaatschappij (TOM).

Een belangrijke ontwikkeling is de groeiende vraag naar plantaardig voedsel dat schoon, traceerbaar en jaarrond leverbaar is met een constante kwaliteit. De behoefte aan teelttechnieken die dit mogelijk maken, groeit sterk, zoals teelt uit de grond met teeltondersteunende voorzieningen (TOV's) of in kassen.

Verbetering waterkwaliteit

Zulke voorzieningen zijn ook nodig om teelt minder afhankelijk te maken van het klimaat, zegt Klijn. Teelt uit de grond biedt eveneens kansen voor verbetering van de waterkwaliteit. Bovendien is er veel minder water voor nodig voor deze teelt.

'Teeltondersteunende voorzieningen leveren op diverse punten een bijdrage aan een duurzame tuinbouw', stelt de regiocoördinator Brabant/Zeeland vast.

Aansluiten op bouwblok

De provincie stelt als voorwaarde voor TOV's dat ze aansluiten op het bouwblok. 'Vaak is dat lastig', constateert Klijn. 'ZLTO wil daarom een ruimer beleid, door ze ook toe te staan naast het bouwblok van een ander bedrijf. Dat is landschappelijk ook een eenheid.'

ZLTO pleit er ook voor dat de overheid permanente TOV's tegen ieder bouwblok mogelijk maakt, waarbij een tussenliggende weg of watergang geen belemmering is, zolang het geen snelweg, rivier of kanaal is.

Fossielvrij telen

Glastuinbouw Nederland heeft de ambitie dat in 2040 de hele sector fossielvrij teelt. In enkele gebieden lopen al initiatieven, zoals in Steenbergen/Dinteloord, waar tuinders een overeenkomst hebben gesloten met een afvalenergiecentrale voor de aanvoer van warmte en CO2, en in Asten/Someren.

Tuinders in clusters die ondersteuning willen om te onderzoeken of het cluster energieneutraal is te maken, kunnen voor steun terecht bij Glastuinbouw Nederland. De organisatie vraagt daarbij wel aan overheden om mee te denken en financieel bij te dragen.

Restwarmte

ZLTO en Glastuinbouw Nederland willen dat voor glastuinbouwbedrijven planologische mogelijkheden ontstaan om solitair of met meer bedrijven te vestigen op een locatie waar restwarmte beschikbaar is.

Voor een fossielvrije tuinbouw is sowieso medewerking nodig van overheden, zoals voor netwerken voor warmte en/of CO2 en voor het realiseren van geothermiebronnen. In Noord-Brabant is het realiseren daarvan moeilijker dan elders, legt Klijn uit. 'Dat komt omdat er relatief veel kleine clusters en solitaire locaties zijn. Maar als overheden meewerken, kunnen bedrijven een grote bijdrage leveren aan de energiedoelen van de overheden.'

Meer flexibiliteit

ZLTO pleit voor meer maatwerk en flexibiliteit in het overheidsbeleid. Dat past bij een sector die in Noord-Brabant heel divers is wat betreft teelttype en kasomvang. Bij diverse solitaire bedrijven is bijvoorbeeld de locatie in de loop der tijd minder passend geworden.

ZLTO wil daarom een regeling die het mogelijk maakt om op zulke locaties kassen te slopen en het bedrijf te verplaatsen. Een goede optie daarvoor zou een bouwkavel zijn die vrijkomt als een bedrijf met intensieve veehouderij stopt.

'Veel solitaire bedrijven hebben groei nodig voor hun voortbestaan', stelt de regiocoördinator Brabant/Zeeland. ZLTO is daarom in gesprek met de provincie over de maximum omvang. De organisatie pleit ervoor dat solitaire bedrijven de kans krijgen om verder te groeien in een bepaalde omvang, als er elders evenveel solitair glas wordt gesloopt, zonder vooraf bepaald maximum.

Zoeken naar clusterlocaties

ZLTO en Glastuinbouw Nederland constateren dat bijna nergens op glastuinbouwclusters nog ruimte is voor groei. Daarom willen ze meer ruimte voor bestaande clusters en samen met de provincie zoeken naar nieuwe locaties voor clusters.

'De mogelijkheden voor fossielvrij telen zouden daarbij meer leidend moeten zijn dan planologische regels', stelt Klijn namens beide organisaties.

Doorgroeigebieden

Tot slot willen ZLTO en Glastuinbouw Nederland meer duidelijkheid voor de doorgroeigebieden, waar nu meestal twee tot vijf bedrijven zijn. Daar mogen geen nieuwe bedrijven komen, maar de provincie laat wel groei toe van de bestaande bedrijven.

Toch zitten veel bedrijven daar op slot omdat de gemeente niet wil meewerken. ZLTO en Glastuinbouw Nederland willen dat de overheden meer duidelijkheid geven over wat daar wel mogelijk is.