Droogte leidt tot betere zuivering fosfaat en stikstof

Door betere zuiveringstechnieken halen de installaties steeds meer fosfor en stikstof, maar ook zware metalen uit het afvalwater. Door de lage aanvoer van rioolwater was dat in 2018 nog beter. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

De 323 rioolwaterzuiveringsinstallaties in ons land zuiverden in 2018 bijna tweeduizend Olympische zwembaden per dag, oftewel 1,77 miljard kubieke meter rioolwater per jaar, bijna 8 procent minder dan in 2017. De daling hangt samen met de droogte. In 2018 viel er bijna 30 procent minder neerslag dan een jaar eerder.

Mengsel

Rioolwater is het mengsel van afvalwater van huishoudens en bedrijven en van hemelwater dat in het riool spoelt via straatkolken en dakgoten. Het aandeel hemelwater in de totale aanvoer op de rioolwaterzuiveringsinstallaties varieert tussen de 20 en 40 procent.

Rioolwaterzuiveringsinstallaties proberen zoveel mogelijk fosfor en stikstof uit het afvalwater te verwijderen om zo vermesting van het oppervlaktewater te voorkomen. In 2018 werd 87,4 procent van de aangevoerde fosforverbindingen (13,3 miljoen kilogram) uit het afvalwater verwijderd, 0,4 procent meer dan een jaar eerder.

Fosfor

Ook werd dat jaar 85,1 procent van de aangevoerde stikstofverbindingen (94,1 miljoen kilogram) verwijderd, 2,1 procent meer dan in 2017. Zo hoog zijn deze zuiveringsrendementen nog nooit geweest, stelt het CBS.

Dit hangt samen met de voortgaande verbeteringen in het zuiveringsproces, maar ook met het lage volume afvalwater, waardoor de waterzuivering beter functioneerde. In de periode 2000–2018 daalde de restlozing van fosforverbindingen met 40 procent, bij een gelijk gebleven aanvoer.

Stikstof

Bij stikstofverbindingen was de afname 52 procent. De aanvoer van stikstofverbindingen op de rioolwaterzuiveringsinstallaties steeg in deze periode met 11 procent. De restlozing van stikstofverbindingen vanuit de rioolwaterzuiveringsinstallaties droeg in 2018 voor 19 procent bij aan de totale vervuiling van het oppervlaktewater. Bij fosforverbindingen was dat 27 procent.

Ongeveer 60 procent van de vervuiling van het oppervlaktewater met stikstof en fosfor wordt veroorzaakt door de landbouw en dan met name via de uit- en afspoeling van meststoffen. Bij stikstof is bovendien de directe atmosferische depositie op binnenwater belangrijk, met een aandeel van 16 procent.

Boeren werken mee

Boeren werken overigens landelijk in 425 projecten aan schoner water of vermindering van gewasschade als gevolg van te veel of te weinig water. Dat blijkt uit het jaarverslag van Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW).

Daaruit valt op te maken dat veel boeren en tuinders maatregelen op hun eigen bedrijf nemen. 'Vaak in goede samenwerking met waterschappen, provincies en de ministeries', constateert Claude van Dongen, LTO-portefeuillehouder Bodem en Waterkwaliteit.

Nitraatuitspoeling

Veel boeren en tuinders nemen hun verantwoordelijkheid voor schoner en voldoende water serieus, stelt LTO. Ook werken ze actief aan de verbetering van de bodemkwaliteit. In 2019 werden 68 nieuwe DAW-projecten gestart, lopen er in alle 34 kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden projecten ter vermindering van nitraatuitspoeling en zijn ook nieuwe initiatieven genomen voor projecten op het gebied van klimaatadaptatie.

'We kijken tevreden terug op 2019', laat Van Dongen weten. 'We hebben met een groot aantal DAW-projecten actief gewerkt aan de doelen van de Kaderrichtlijn Water en aan de uitvoering van het 6e Nitraat Actieprogramma.'

Overtollig regenwater

Binnen alle 34 kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden lopen projecten die ertoe moeten leiden dat de uitspoeling van nitraat verminderd wordt. En daarnaast zijn er projecten gestart op het gebied van vernatting of het opslaan van overtollig regenwater.

• Klik voor complete DAW-jaarverslag op onderstaande pdf