Eurocommissaris Phil Hogan treedt af na coronarel

Boerenzoon Phil Hogan (60) had een spilfunctie in het kabinet van voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie. De voormalig EU-landbouwcommissaris moest de handelsbelangen van Europa gaan bewaken in de steeds woeliger geopolitieke verhoudingen. Ook werd hem een belangrijke rol toegedicht bij het opvangen van de brexit en de nieuwe handelsrelatie met het Verenigd Koninkrijk. Zijn ervaring op het landbouwdepartement in Brussel, waar internationale handel voor hem ook topprioriteit had, kwam daarbij goed van pas.

Vorige week bleek dat Hogan samen met 80 andere Ierse notabelen aanwezig was bij een golftoernooi aan de westkust van Ierland. Hij was hier heen gereisd vanuit het nabij Dublin gelegen county Kildare. Deze en omliggende gemeenten gingen juist die dag opnieuw in een strenge lockdown vanwege nieuwe uitbraken van het coronavirus.

Op verzoek van EC-voorzitter Von der Leyen maakte Hogan zijn reisbewegingen in Ierland van vorige week bekend. Hieruit blijkt dat deze niet kloppen met eerder gedane beweringen en dat ze ook lang niet allemaal in de categorie ‘noodzakelijk’ vallen. Zo heeft hij zich niet gehouden aan 14 dagen van zelfisolatie. Ook hebben getuigen hem volgens dagblad The Irish Times gezien in een openbaar restaurant en in een andere golfclub in Kildare.

Ondermijnd

De Ierse premier Micheál Martin zei deze week dat Hogan ‘de aanpak van de volksgezondheid in Ierland heeft ondermijnd’. Hij zegde daarbij nog niet het vertrouwen op in de handelscommissaris. Zelf zegt Hogan dat hij op basis van de hem toen ‘bekende informatie de Ierse coronaregels heeft gerespecteerd’. In een verklaring over zijn ontslag schrijft hij dat de controverse rond zijn recente bezoek aan Ierland zijn functioneren als eurocommissaris 'zal ondermijnen'.

'Ik blijf ervan overtuigd dat in een tijd waarin de wereldeconomie met grote uitdagingen en turbulenties wordt geconfronteerd, het belang van de EU als wereldleider van het grootste belang blijft. Het is mijn prioriteit als EU-handelscommissaris geweest om deze mondiale leidersrol in de handel te versterken en om Europa's vermogen om zichzelf te beschermen tegen oneerlijke handelspraktijken te versterken. De EU moet centraal blijven staan in het multilaterale systeem van open, eerlijke en op regels gebaseerde handel, en een positieve hervormingsagenda blijven nastreven', aldus Hogan in zijn verklaring.

Hogan spreekt daarin ook de hoop uit dat de EU-lidstaten en het Verenigd Koninkrijk 'hun verschillen kunnen overwinnen en samenwerken om tot een eerlijke, wederzijds voordelige en duurzame handelsovereenkomst te komen. Burgers en bedrijven uit de EU en het VK verdienen niets minder.'

Minder populair

Hoe hoog het aanzien van de Ierse eurocommissaris in Brussel ook mag zijn, in eigen land is hij een stuk minder populair. Als voormalig milieuminister voerde hij in 2014 in eigen land zeer impopulaire belastingen in op water en onroerend goed. Deze waren het land opgedragen door de EU in ruil voor steun tijdens de financiële crisis.

Tegen de invoering van de belastingen hebben de Ieren destijds hevig gedemonstreerd. Die ophef is in eigen land altijd aan het blazoen van Hogan blijven kleven. Vandaar ook de hevige publieke verontwaardiging toen bleek dat hij tijdens de lockdown aanwezig was bij het golftoernooi. De Ieren zuchten al maanden onder strenge coronaregels. Na een aanvankelijke versoepeling zijn deze in sommige counties weer aangehaald.

Dat Hogan een potje ging golven terwijl zij geen bruiloften en begrafenissen mochten bijwonen, wordt hem door veel landgenoten kwalijk genomen. De controverse rond het golftoernooi maakte deze week al meer politieke ‘slachtoffers’. Het kostte de Ierse minister van Landbouw Dara Calleary haar baan. Zij zat pas een maand op die post. Ook enkele rechters die aanwezig waren op het evenement traden af.

Portefeuilles herschikken

Door het vertrek zal Ierland een nieuwe handelscommissaris moeten benoemen. Het is onduidelijk of Ierland de belangrijkste handelsportefeuille zal behouden, aangezien dit ter beoordeling is van EC-voorzitter Von der Leyen. Zij kan ervoor kiezen de portefeuilles van haar commissarissen te herschikken.

In een reactie zegt Von der Leyen het ontslag van Hogan te respecteren. 'Ik ben hem zeer dankbaar voor zijn onvermoeibare werk als commissaris voor Handel sinds het begin van dit mandaat en voor zijn succesvolle ambtstermijn als commissaris voor landbouw in de vorige commissie. Hij was een waardevol en gerespecteerd lid van het college. Ik wens hem het allerbeste voor de toekomst.'

Hervorming GLB

LTO Nederland-bestuurslid Léon Faassen laat weten begrip te hebben voor het vertrek van de handelscommissaris. 'We begrijpen zijn besluit en bedanken hem voor zijn inzet voor de Nederlandse boeren en tuinders. Eerst door het GLB te hervormen en de positie van de Europese primaire land- en tuinbouwsector te versterken als landbouwcommissaris. En daarna als commissaris voor handel, verantwoordelijk voor bijvoorbeeld de nieuwe handelsrelatie met het Verenigd Koninkrijk, de derde exportbestemming van de Nederlandse land- en tuinbouw. Het persoonlijke, constructieve contact zullen we missen. Het zal niet meevallen om in zijn voetsporen te treden.'

Het laatste wapenfeit van ‘Big Phil’ voor de EU bestaat uit een afgelopen week afgesloten mini-handelsovereenkomst met de Verenigde Staten over Amerikaanse kreeften en Europese kant-en-klaargerechten, kristal glaswerk en sigarettenaanstekers.