Erjan te Biesebeek heeft 'bakbeesten van vaarzen'

Melkveehouder Erjan te Biesebeek uit het Gelderse Eibergen leunt ontspannen op een muurtje in zijn ligboxenstal. Binnen een mum van tijd komt er een stel enthousiaste koeien op hem af. Als bijen op een pot honing. Ze beginnen aan hem te plukken. 'Dat heb ik nou altijd', lacht hij. 'Ik denk dat ze straal verwend worden hier. Als ze in de wei grazen, moet ik me niet laten zien. Want dan draaft de hele koppel meteen op me af.'

Dat de jonge boer een koeienliefhebber is, mag duidelijk zijn. 'Met machines heb ik minder.' Wordt hij 's nachts gewekt door het alarm van de robot, dan slaat hij mopperig de lakens open. Maar voor een kalfkoe staat hij bijna glimlachend op.

Bakbeest

Een van de koeien die uitgelaten tegen de veehouder aan beukt, is Concert-dochter Jeltje 53. 'Een bakbeest van een vaars', merkt dierenarts Carla Korsten van Gelre Dierenartsen op. Ze heeft zich bij het gesprek gevoegd en staat versteld van de mooie opfokkengetallen op dit bedrijf. 'Je zou toch niet zeggen dat deze vaars op 22 maanden afkalfde? Ze doet in ontwikkeling niet onder voor de volwassen koeien.'

Gemiddeld kalven de vaarzen bij Te Biesebeek af op een leeftijd van 23 maanden, terwijl het gemiddelde in Nederland al jaren rond de 26 maanden schommelt. Het is bekend dat vaarzen die op een jonge leeftijd afkalven, de hoogste levensproducties halen. Ook levert het de boer geld op, omdat vaarzen eerder melk produceren. Bij Te Biesebeek geven de dieren in hun eerste lactatie bijna 10.000 kilo in 305 dagen.

In de eenlingboxjes buiten staat een Belgisch Blauw vaarskalf. Een week oud, maar nu al een beer van een kalf. 'Er zit al een goede rug in', merkt Korsten op. Voor zo'n dier vangt de boer bij afvoer circa 175 euro, voor een stiertje zeker 100 euro meer.

Te Biesebeek voert de Belgisch blauwe en stierkalveren een onbeperkte hoeveelheid aangezuurde koemelk. De dieren werken er dagelijks wel 10 tot 12 liter van weg. En dat resulteert in sterke, grote kalveren die bij afvoer, op 2 weken leeftijd, gemiddeld 61 kilo wegen. 'Dat is ruim 10 kilo meer dan het gemiddelde aflevergewicht in Nederland', schat Korsten. De veehouder vult aan: 'En soms zit er een kalf tussen van 80 kilo.'

Veel melk geven

Ook de fokkalveren krijgen veel melk voor hun kiezen. Daar ligt volgens de dierenarts de kracht van de snelle opfok. 'Je moet het durven om veel melk te geven. Boeren denken vaak ten onrechte dat het tot diarree leidt.'

Ook al is het midden in de nacht, de Achterhoeker voorziet een pasgeboren kalf direct van 4 liter verse biest. Hij checkt de kwaliteit met een refractometer. Bij een brixwaarde lager dan 20 keurt hij de biest af en haalt hij een portie goede biest uit de diepvries.

De eerste vier dagen krijgt een kalf onbeperkt biest. En vanaf de tweede biestmaaltijd strooit de veehouder er wat citroenzuur doorheen.

De veehouder begon met aanzuren toen er vier jaar geleden veel problemen waren met kalverdiarree. Het leidde zelfs tot sterfte. Een eenduidige oorzaak werd niet gevonden. Hij stapte over van kunstmelk naar dagelijks 10 tot 12 liter aangezuurde koemelk. Dat bleek een goede zet.

'Door het citroenzuur stremt de melk sneller, voordat het in de lebmaag komt. Je helpt het kalf dus een beetje.' Vanwege het arbeidsgemak voert hij zijn fokkalveren inmiddels weer kunstmelk. Na de vierde levensdag krijgt een kalf 6 liter kunstmelk per da, op basis van 1 kilo melkpoeder. Dit houdt hij vol tot 10 weken leeftijd. Vanaf de zevende levensdag krijgt een kalf pensstartbrok en onbeperkt droogstandsrantsoen van mais, gras en Spaans gemalen stro. Na het spenen vervangt de veehouder het brok door kalvergroeibrok.

Gretige kalveren

Te Biesebeek ziet graag gretige kalveren: 'Als ze aan de emmer staan te stoten, ben ik tevreden.' Ook al gaat er per kalf gemiddeld 70 kilo melkpoeder doorheen, volgens Korsten is dat een goede investering. 'De fokkalveren hier groeien opvallend hard. Op 2 weken leeftijd zit er al een rug in. Vergeleken met de gemiddelde bedrijven in Nederland, bereiken de dieren hier drie maanden eerder een afkalfgewicht van 600 kilo.'

Veel boeren hebben hun pinken negentig dagen langer aan het ruwvoer. Bij een ruwvoerbedrag van 2,50 euro per dag is dat 225 euro per afgekalfde vaars. 'Dat is duurder dan die extra zak melkpoeder. Ook zie je hier weinig vervetting. Dat is weer gunstig voor de vruchtbaarheid en productie. En dan hebben we niet eens over de voordelen van een korte opfok voor de fosfaatwetgeving', besluit de dierenarts.

Te Biesebeek vult de dierenarts aan: ‘We zien ook minder snel vervetting, dat is positief voor de vruchtbaarheid, en tevens voor de productie.’