Infarm kweekt kruiden bij Albert Heijn

Achtergrond Glasgroenten Hanneke de Jonge 06 jul 2020 om 11:10uur

Om lokaal en duurzaam voedsel te produceren, kweekt het Duitse Infarm sinds half mei kruiden in kasten bij Albert Heijn XL in Nijmegen. Dat consumenten kruiden zien groeien, vindt hoogleraar Leo Marcelis een sterk punt. Maar qua duurzaamheid voegt het volgens hem weinig toe. Kweker John Bijl denkt dat de kostprijs veel hoger ligt dan de verkoopprijs.

'Vertical farming', waarbij gewassen als sla en kruiden in afgesloten ruimtes onder gecontroleerde omstandigheden groeien, zijn geen nieuw verschijnsel. Het in 2013 opgerichte Duitse Infarm heeft daar een nieuwe component aan toegevoegd. Het plaatst kweekkasten in supermarkten, zodat consumenten de voedingsgewassen kunnen zien groeien.

Na grote steden als Londen, Parijs, Seattle en Kopenhagen had Nijmegen half mei de primeur. Bij de Albert Heijn XL groeien daar op vier verdiepingen munt, basilicum, peterselie, koriander en bieslook onder ledverlichting. Met 1,39 euro is de verkoopprijs vergelijkbaar met die van gangbare verse kruiden.

De meerderheid van de wereldbevolking woont over dertig jaar waarschijnlijk in steden. Daarom wil Infarm een nieuw voedselsysteem bouwen dat lokaal, duurzaam, transparant en veilig is. 'De vraag naar niet-seizoensgebonden vers voedsel leidt nu tot verarmde grond, gebruik van chemicaliën, watertekorten en hoge CO2-emissies. Onder andere vanwege de lange transportroutes', zegt marketingmanager Pascal van Ham van Infarm.

Zo'n kweekkast voegt in Nederland niet veel toe

Leo Marcelis, hoogleraar aan Wageningen University & Research

Het bedrijf claimt dat de op water gekweekte kruiden 95 procent minder water en 75 procent minder meststoffen nodig hebben dan in de traditionele vollegrondstuinbouw. En dat de kruiden verser en smaakvoller zijn bij het oogsten.

Infarm is sinds 2017 Global GAP-gecertificeerd en koopt onbehandelde zaden in bij verschillende leveranciers. Deze kweekt het bedrijf in lokale centra op tot stekjes, die het vervolgens in de kweekkasten in supermarkten aanplant en na zo'n drie weken oogst.

Leo Marcelis, hoogleraar tuinbouw en productfysiologie aan Wageningen University & Research, is het ermee eens dat de gecontroleerde teelt in een kweekkast het mogelijk maakt voortdurend op duurzame wijze gewassen met een hoge kwaliteit te produceren. Hij voegt eraan toe dat in de Nederlandse glastuinbouw de kwaliteit en opbrengsten hoog zijn en de milieubelasting beperkt is door hergebruik van water en nutriënten en korte transportafstanden naar Nederlandse supermarkten.

Verbinding met consument

'Wat dat betreft voegt zo'n kweekkast hier niet veel toe', zegt Marcelis. 'Maar wat ik wel sterk vind, is de verbinding die Infarm zoekt met de consument die de kruiden dagelijks kan zien groeien.'

Volgens Albert Heijn (AH) hebben consumenten een groeiende behoefte aan versbeleving in de winkel en steeds meer aandacht voor de herkomst van producten. 'Met de instore farms halen we kruiden nog dichterbij, doordat we in de winkel telen en oogsten', zegt AH-woordvoerder Jerina van Heck. 'Voor klanten is het net alsof ze de kruiden uit de achtertuin halen. Verser en duurzamer kun je het bijna niet krijgen.'

Concept testen

Voor dit concept is de keuze gevallen op de nieuwe en drukbezochte vestiging in Nijmegen, omdat het een grote winkel is met veel ruimte voor vers en gemak. AH gaat uitgebreid testen hoe het Infarm-concept aanslaat bij consumenten. Over de verkoopprijs zegt de woordvoerder alleen dat deze tot stand komt door meerdere factoren en in verhouding moet staan tot wat AH wil bieden en wat de consument daarvoor wil betalen.

Met 1,39 euro is de prijs van de Infarm-producten vergelijkbaar met die van gangbare verse kruiden. © VidiPhoto

John Bijl pioniert met zijn bedrijf Own Greens in Burgh Haamstede al jaren met groeikasten voor sla en kruiden. Hij heeft daar in 2018 een proef mee gedaan bij twee Jumbo-supermarkten, maar dat bleek niet rendabel te zijn. 'Als ik kijk naar de kosten en de opbrengsten, dan is het niet haalbaar en niet schaalbaar', zegt hij. 'De prijs voor in de winkel gekweekte kruiden zou rond de 6 euro moeten liggen.'

De ondernemer plaatst ook vraagtekens bij de duurzaamheid, vanwege het vervoer van de stekjes naar de supermarkten en van de Infarm-medewerkers die de kruiden oogsten. In de ogen van Bijl is het concept dat door de Belgische retailketen Colruyt Group is ontwikkeld duurzamer. Die kruiden worden in distributiecentra gekweekt en met elektrische voertuigen naar supermarkten gebracht.

Tekst gaat verder onder kader.

Colruyt Group kiest bewust voor één centrale vertical farm

Volgens Colruyt Group is hun meerlagenteelt van basilicum in een distributiecentrum in Halle niet echt te vergelijken met het concept van Infarm. 'Zij richten zich met kleine plantjes in aparte modules vooral op beleving', zegt woordvoerder Silja Decock. Colruyt Group kiest bewust voor één centrale vertical farm, geïntegreerd in een bestaande locatie. Zij houden de keten zo kort mogelijk door gebruik te maken van de bestaande efficiënte logistiek- en distributieketen, waarmee ook andere goederen worden verzonden naar de winkels. Decock benadrukt dat de technologie voor de vertical farm intern is ontwikkeld, op basis van kennis die het bedrijf al had rond waterzuivering, koeling, ledverlichting en hernieuwbare energie. Als uitgangsmateriaal voor de meerlagenteelt gebruikt Colruyt Group zaad van biologisch gekweekte planten en een composteerbaar substraat dat volledig is samengesteld uit organische reststromen. Zelfgekweekte basilicum is sinds begin maart voor 1,89 euro verkrijgbaar in de 31 Bio-Planet-winkels van Colruyt Group in België. Dat is volgens Decock een passende en voor consumenten toch betaalbare prijs voor een duurzaam product. Het sluit aan bij het streven naar marktcompetitieve producten met een zo laag mogelijke ecologische voetafdruk. De organisatie leert nog dagelijks van het vermarktingsproces van de zelfgekweekte basilicum via de Bio-Planet-winkels, stelt Decock. Op termijn wil Colruyt Group het concept uitbreiden naar de andere winkelformules. Dat is op dit moment nog niet aan de orde, omdat voor opschaling – bijvoorbeeld naar meer lagen en uitbreiding naar andere kruidensoorten – onderzoek, investeringen en technologieontwikkeling nodig zijn.

Infarm geeft toe dat hun kweekmethode het aantal transportkilometers niet volledig opheft, maar wel reduceert. Het bedrijf werkt aan een wereldwijd netwerk van partners voor hun nieuwe ecosysteem om zo lokale, verse producten voor iedereen beschikbaar te maken.

'Farming as a service'

Met het bedrijfsmodel 'farming as a service' biedt Infarm een compleet pakket: installatie van de kweekkasten in winkels of distributiecentra, aanplant, verzorging en oogst van de stekken en bewaking van het groeiproces vanuit het datacentrum in het hoofdkantoor in Berlijn.

'De supermarkt koopt het eindproduct en bepaalt zelf de verkoopprijs', zegt Van Ham. Infarm heeft momenteel meer dan 700 kweekkasten in winkels en distributiecentra over de hele wereld, die jaarlijks zo'n 250.000 planten produceren.