Boer trekt burger naar bloeiende akkerrand

De eerste excursie, georganiseerd door agrarisch collectief Waadrâne, was maandagavond bij Klaas Osinga uit Marrum. Osinga heeft ruim 60 hectare akkerbouwgrond met bouwplan: 20 hectare pootaardappelen, 15 hectare bieten, 15 hectare graan, 3 hectare uien en 8,5 hectare akkerranden.

Collectief Waadrâne telt 150 leden. Het beheert in totaal 270 hectare open akkers en 1.900 hectare open grasland. Zo'n dertig boeren, akkerbouwers en melkveehouders, staan op de wachtlijst om kruidenrijke mengsels in te zaaien. 'Het budget is ontoereikend. We proberen nu via andere projecten als Wies met de Patries, meer financiering hiervoor te krijgen', stelt bestuurslid Gerard Fokkema van collectief Waadrâne.

Wachtlijst

De belangstelling voor vogelakkers en kruidenrijke akkerranden groeit, er is een wachtlijst van zeker dertig boeren. Fokkema heeft enkele verklaringen voor deze groeiende interesse. 'Het past goed in de teeltrotatie van de akkerbouwer. Pootaardappelen blijft zijn vaste teelt, maar ter compensatie van graanteelt kan hij ook bloemen inzaaien. Graan is een laagsalderend gewas, met de vergoeding vanuit het agrarisch natuurbeheer is het aantrekkelijk om bloemen te zaaien.'

Maar dat is voor een agrarisch ondernemer niet de enige motivatie, weet Fokkema. 'De maatschappij waardeert het ook. Het geeft de boer voldoening dat hij iets doet wat de burger mooi vindt. Voor een aardappelveld krijgt hij geen honderd burgers op zijn erf.'

Volvelds

Voor het derde jaar heeft Osinga bloemen, volvelds benadrukt hij. 'Ik wilde iets voor de vogels en natuur doen.' Zijn mengsel bestaat uit zo'n dertig verschillende bloemen en gewassen, waaronder zomertarwe, - gerst, haver, klaver, pahcaeliia, hartzwenk, gele kamille, meisjesogen, zonnebloemen, luzerne, saffloer, hoofdjesgilia, groot kaasjeskruid zeep- of koekruid.

Het mengsel stelde hij zelf samen, dat was een uitdaging. 'De eerste keer heb ik er te veel haver in gedaan, waardoor dat overheerste en de bloemen minder kans kregen.' Omdat er geen kunstmest mag worden gebruikt, moest Osinga twee keer een vals zaaibed aanleggen om de onkruiddruk tegen te gaan. 'Ook dat was even wennen.'

Bloemen plukken

Burgers reageren heel positief, ervaart Osinga. 'Ze maken foto's en vragen of ze de bloemen mogen plukken. Dat is eigenlijk niet de bedoeling. De bloemen zijn er voor de insecten en vogels.' En die vogels hebben de insecten keihard nodig, geeft Fokkema aan. 'Een gruttojong heeft acht insecten per minuut nodig. Daarmee begint zijn voedselketen.'

Vogeltellers Tjalling Walda en Lucas Hemrica ervaren dat het voor een boer eerst wennen was dat hij niet meer alle werkzaamheden kon uitvoeren. 'Een boer kijkt naar de lucht en denkt dan: ik ga op het land aan de slag. Terwijl die boer in een beheersgebied zit en ons eerst moeten vragen of hij bepaalde werkzaamheden kan uitvoeren. Dat was een leerproces.' De mannen troffen patrijzen, witte kwikstaarten, vinken, putters, graspiepers en scholeksters aan, maar ook nijlganzen zijn niet vies van de akkers, vertellen ze vol enthousiasme aan het aandachtige publiek.

Melkveehouders

Ook drie melkveehouders in het gebied zaaiden bloemen in. Melkveehouder en bestuurslid van het collectief Piebe Dijkstra uit Stiens zaaide 3 hectare in, waarvan 40 procent bloemen en 60 procent grasklaver. 'Ik heb ook grasland met uitgestelde maaidatum, dat mag ik na half juni maaien. Maar daarin krijgen vogels geen kans. Dat gras is te lang. Met een vogelakker hebben ze meer openheid.'

Naast een verscheidenheid aan vogels, ervaren de deelnemende boeren ook 'heel veel variatie in insecten'. 'Hoe al die beestjes heten weet ik niet, maar er vliegt heel wat om me heen', stelt een deelnemer. Maar ook jonge reeën en hazen komen langs. Een imker uit de buurt plaatste enkele bijenkasten op het perceel. 'Het is hartstikke leuk', vindt akkerbouwer en LTO Noord-bestuurder Tineke de Vries. 'Maar wat voor effect hebben deze akkers op aaltjes als chitwoodii? Die moeten natuurlijk niet de kans krijgen om zich hier te verspreiden.'

Hommels

Ruim honderd belangstellenden genieten ondertussen van de kleuren in de akkers, die 'iedere week' weer veranderen. 'Het is heel goed dat dit gebeurt', vindt Eeuw Fennema uit De Triemen nadat haar vriendin Hanneke Zijlstra haar heeft vereeuwigd naast een zonnebloem. 'Boeren worden zich steeds meer bewust dat veel kunstmestgebruik niet goed is voor biodiversiteit. Ze doen echt hun best, zij hebben oog voor de natuur.'

Zijlstra ervaart meer biodiversiteit. 'Ik heb nog nooit zoveel hommels gezien. Laatst hebben bij ons in de buurt twintig lepelaars gebivakkeerd. Meer en meer boeren leggen plasdras aan. Ik was eerst verdrietig dat er nauwelijks vogels en insecten waren. Maar de laatste tijd fleur ik helemaal op.'