Kooltelers gaan voor een groenere teelt

Met het eerste project 'Naar een duurzame koolteelt' (DKT) zijn in de periode 2017-2019 bij Proeftuin Zwaagdijk de eerste stappen gezet richting een duurzame aanpak van ziekten en plagen. Bijvoorbeeld door inzet van groene gewasbeschermingsmiddelen en natuurlijke vijanden. Het vervolgproject DKT II moet de kennis de komende drie jaar verder uitbreiden en zorgen voor praktijkgerichte maatregelen voor telers.

In Nederland wordt ongeveer 6.000 hectare kool geteeld. Kool is vatbaar voor ziekten en plagen, waardoor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op dit moment nog noodzakelijk is. 'Er vallen steeds meer chemische middelen weg', zegt voorzitter Kasper Kleijwegt van het spruitkoolcollectief. 'We moeten daarom op zoek naar een andere wijze om de teelt naar een goed einde te brengen.'

Verbod op neonicotinoïden

Door het verbod op neonicotinoïden missen spruitkooltelers de zaadcoating. 'Met een extreem lage dosering bescherm je met zaadcoating de planten tegen luizen en aardvlooien. Nu moeten we volvelds spuiten. Ik vraag me af of dat duurzamer is', zegt Kleijwegt, die merkt dat de kans op schade dit voorjaar groot is. 'In een droog voorjaar zijn planten lastig aan het groeien te krijgen en hebben ze meer last van insecten.'

De spruitkoolteler heeft sterke twijfels of de sector in 2030 helemaal zonder chemische gewasbescherming kan. 'Een gewas spruitkool staat tot driehonderd dagen op het veld. Het gewas maakt alles mee qua weer, insectendruk en schimmels.'

Er zijn nu nog te weinig duurzame alternatieven om insecten en schimmels te bestrijden, stelt Kleijwegt. 'Het is belangrijk dat er onderzoek komt. Het kan duidelijk maken of de visie haalbaar is. De onderzoeksresultaten van de afgelopen drie jaar zijn nog te beperkt. Ik ben daarom blij met de verlenging.'

Alternatieven nodig

Ook sluitkoolteler Gert Jan Kroon, voorzitter van de telersvereniging RoDeKo, vindt de verlenging belangrijk. 'Als het aantal chemische middelen wordt beperkt, hebben we alternatieven nodig, zoals natuurlijke vijanden, groene gewasbeschermingsmiddelen en sterke rassen door veredeling. Het is afwachten of er over drie jaar praktische oplossingen zijn.'

Kroon merkt dat kooltelers bewuster nadenken over teeltmaatregelen, om zo de inzet van chemische middelen te beperken. 'Het project zorgt ervoor dat telers bewuster bezig zijn met alternatieven: wat kan wel en wat is niet mogelijk? Bijzonder is dat de circa 120 leden van de telersvereniging zelf een gedeelte van het onderzoek hebben gefinancierd. Dat zie je niet vaak bij zulke grote clubs.'

'Koolteelt is topsport'

Kleijwegt en Kroon omschrijven koolteelt als topsport. 'Kool telen is al heel lastig. Bij de inzet van groene gewasbeschermingsmiddelen neemt dat alleen maar toe. Deze werken vaak minder goed en vragen om een zeer goede timing', aldus Kroon. Kleijwegt vult aan: 'Onderzoek is daarom heel belangrijk om te weten hoe de toekomst van de sector eruit komt te zien.'

Om het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen te beperken, zet het vervolgproject DKT II in op vier punten: weerbare rassen, aanpak van rupsen met feromonen, gerichte aanpak van trips en de inzet van natuurlijke vijanden en groene middelen. 'We willen van chemische gewasbescherming naar inzet van groene gewasbescherming en natuurlijke vijanden tegen plagen en ziekten', zegt projectleider Monique Mul.

Steeds meer interesse

Mul merkt dat steeds meer kooltelers interesse hebben in het DKT-project en blij zijn met de verlenging van drie jaar. 'De spruitkooltelers zijn vanaf dit jaar beter verenigd, hebben zich bij het project aangesloten en praten mee over de invulling van de proeven. Ze willen aan de slag met een duurzame teelt. Ze hebben bij de beheersing van trips en koolmot behoefte aan een praktijkgerichte aanpak.'

De resultaten van het onderzoek in de periode 2017-2019 biedt goede aangrijpingspunten om daar invulling aan te geven, denkt onderzoeker Ruud Hoitink van Proeftuin Zwaagdijk.

Bij het onderzoek is onder andere gekeken welke rassen een positieve bijdrage leveren aan een duurzamere koolteelt, door een lagere gevoeligheid voor insecten. Bij een maand later planten, blijkt dat er gemiddeld 5,5 procent minder afval is door trips. Per saldo levert dat winst op.

Inzicht in tripsvluchten

Met de inzet van vangplaten is meer inzicht gekregen in de tripsvluchten. 'De vluchten beginnen rond 1 juli en de piek is elk jaar rond 25 juli. Als je op 1 augustus begint met de bestrijding, zou je de eerste slag gemist kunnen hebben', laat Hoitink weten.

In de afgelopen drie jaar hebben producenten hun groene gewasbeschermingsmiddelen in het DKT-project kunnen testen. 'Dit bevordert de ontwikkeling van groene middelen, want een deel van de kosten is al gefinancierd', stelt de onderzoeker. 'Een breder aantal leveranciers heeft daardoor interesse en dat verhoogt de kans op het vinden van groene middelen. Belangrijk, want de ontwikkeling staat nog in de kinderschoenen.'