Liquiditeit akkerbouw nog niet geraakt door corona

De stand op de lopende rekening van een gemiddeld akkerbouwbedrijf was aan het eind van het eerste kwartaal 2020 vrijwel identiek aan de stand een jaar eerder (50.000 euro). In het eerste kwartaal wordt er doorgaans meer ontvangen dan uitgegeven.

De bewaarproducten worden verkocht en afgeleverde producten uitbetaald. In het eerste kwartaal 2020 was de toename op de lopende rekening (saldo van af- en bijschrijvingen) iets lager dan in 2019.

In het eerste kwartaal van 2020 is er per saldo 21.600 euro bijgeschreven op de rekening-courant. Dit is 7.800 euro minder dan in het eerste kwartaal van 2019. De ontvangsten voor de gewassen waren in het eerste kwartaal 2020 lager dan in 2019.

Krapper aanbod

Het prijsniveau voor de oogst van 2018 lag hoog als gevolg van het krappere aanbod door de droogte. Daardoor gingen de akkerbouwers de winter van 2019/2020 met een goede uitgangspositie in. In het eerste kwartaal van 2020 was er gemiddeld genomen wel ruimte om extra af te lossen op leningen.

Het niveau van de bij- en afschrijvingen was in het eerste kwartaal 2020 ongeveer gelijk aan het niveau van 2019. De bijschrijvingen in het eerste kwartaal kwamen net boven de 2 ton uit, de afschrijvingen bedroegen 180.000 euro in 2020.

Tweede kwartaal

De coronacrisis gaat niet onopgemerkt aan de Nederlandse akkerbouwers voorbij. Vanaf het tweede kwartaal zal dat meer naar voren komen. Een duidelijk voorbeeld zijn de telers van fritesaardappelen die nog aardappelen in de bewaring hebben. Door het wegvallen van de frites-export en de afzet naar de horeca bleek ongeveer 1 miljoen ton fritesaardappelen vrijwel onverkoopbaar.

Het ministerie van LNV heeft inmiddels een regeling van 50 miljoen in voorbereiding, om de liquiditeitstekorten van getroffen telers te beperken. Veel ondernemers betalen de komende zes maanden geen aflossingen en soms ook geen rente aan hun bank. Dat helpt tijdelijk om liquiditeitstekorten op te lossen. Het eerder betalen van de Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB)-gelden zal pas in het derde kwartaal effect hebben.

Aviko

De problemen met fritesaardappelen zullen ook zijn weerslag hebben op de suikerbietenprijs voor oogst 2020. Fritesproducent Aviko maakt deel uit van coöperatie Cosun. Een goed financieel resultaat van Aviko komt voor een deel ten goede aan Cosun, die dat doorberekent in de uitbetaalde bietenprijs.

Maar dit jaar verwacht Aviko verlies te draaien door een lagere omzet en de verplichting om gecontracteerde aardappelen af te nemen. Aardappeltelers zijn door de verwerkende industrie gevraagd minder aardappelen te poten om overschotten zoveel mogelijk te beperken. In een aantal gevallen staat hier een hectarevergoeding tegenover. Maar de pootaardappelen staan al klaar om uitgepoot te worden of zijn al gepoot.

Deze ontwikkelingen zullen mogelijk de binnenlandse afzet van pootaardappelen in het volgende seizoen negatief kunnen beïnvloeden. Volle koelhuizen met frites zullen dan ongetwijfeld een prijsdruk geven op de geteelde fritesaardappelen en indirect van invloed zijn op de arealen in 2021.

Kwaliteitsverlies

De producten zijn al langere tijd bewaard en hierdoor treedt ook kwaliteitsverlies op door indroging, infecties en kiemen. Vanaf 1 juli 2020 mag het kiemremmiddel CIPC niet meer gebruikt worden en moeten ook de schuren voor dit seizoen al schoon zijn. Dus de aardappels kunnen niet te lang bewaard worden zonder problemen voor seizoen 2020/2021.

Daarnaast kunnen er fytosanitaire restricties voor export optreden als de kwaliteit afneemt. De marktpartijen zijn actief op zoek naar alternatieve afzetkanalen voor de aardappelberg. Ze kijken wat de mogelijkheden zijn in de zetmeelindustrie, in de biovergisting of voor verwerking tot veevoer.

Grond keihard

Het voorjaar van 2020 is uitzonderlijk droog. Vrijwel in geheel Nederland moeten akkerbouwers veel moeite doen om het zaaizaad en pootgoed op een goede manier in de grond te krijgen. Na een natte winter is de grond keihard.

Er zijn extra bewerkingen nodig om de grond zaai- en pootklaar te maken. Dat geeft extra slijtage aan machines en kost meer diesel dan in een 'gewoon' voorjaar. Daarnaast worden regenhaspels al veelvuldig ingezet om de opkomst van gewassen veilig te stellen, wat zorgt voor extra kosten. Het nieuwe zaai- en pootseizoen is vroeg begonnen, vanwege de droge omstandigheden wordt er al vroeg beregend.

De daaruit voortvloeiende hogere dieselkosten en de lagere inkomsten van verkoop van gewassen zullen de liquiditeit dit voorjaar naar verwachting drukken. ABN Amro raadt aan om bij verwachte liquiditeitstekorten vroegtijdig contact met de bank op te nemen.

Deze liquiditeitsmonitor is tot stand gekomen als publiek-private samenwerking tussen Wageningen Economic Research, LNV en ABN Amro. De data zijn afkomstig van het Bedrijveninformatienet van Wageningen Economic Research. Het doel is om de verkregen inzichten te delen en ondernemers te ondersteunen in hun bedrijfsvoering.