Statiegeld op fles en blik tegen zwerfafval, voor grazers

Vanaf 1 juli 2021 wordt statiegeld op kleine plastic flesjes ingevoerd. Dat heeft staatssecretaris Stientje van Veldhoven met het verpakkend bedrijfsleven afgesproken. Per flesje wordt straks 15 cent statiegeld gerekend. Voor grote flessen vanaf 1 liter blijft het tarief 25 cent.

GroenLinks en SGP wezen twee jaar geleden in een motie al op de verwondingen die dit zwerfvuil toebrengt bij onder meer rundvee en schapen. Beiden vroegen de regering toen om ook voor blikjes statiegeld in te voeren, als blijkt dat het actieplan tegen zwerfvuil onvoldoende effectief is.

Gezonde dieren

LTO gaf destijds aan dieren die buiten grazen een zeker risico lopen op inwendige verwondingen en aandoeningen door het eten van resten van frisdrankblikjes en harde plastics. 'Het is ons wat waard als we dit type zwerfvuil in de bermen en op landbouwgrond kunnen verminderen, door de invoering van statiegeld op flesjes en blikjes', liet Jeannette van de Ven, LTO-portefeuillehouder Gezonde Dieren weten.

Inmiddels is het wettelijk kader klaar en kan de regelgeving landelijk van start. Inleveren van het mini-plastic kan in supermarkten, op treinstations, bij tankstations langs de weg en via cateraars. Producenten van flesjes frisdrank en water zijn verantwoordelijk voor de invoering van het statiegeldsysteem.

Horeca en kleine bedrijven zijn vrijgesteld van de verplichting kleine plastic flesjes in te zamelen. Van Veldhoven: 'Er is ongeveer een jaar voorbereidingstijd nodig, daarom geven we nu duidelijkheid aan alle partijen.'

Plastic soep tegengaan

Met dit besluit komt een einde aan twintig jaar discussie over statiegeld op plastic flesjes. Van Veldhoven hanteerde een tweesporen aanpak waarin het doel (minder zwerfafval) in plaats van het middel (statiegeld) voorop werd gesteld.

Eerst zijn in 2018 afspraken gemaakt met het bedrijfsleven en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) om het aantal kleine plastic flesjes dat in het milieu belandt met 70-90 procent af te laten nemen. Als dit niet werd behaald, zou statiegeld ingevoerd worden. Dat is nu het geval.

Jaarlijks gaan zo'n 900 miljoen kleine plastic flesjes over de toonbank, zo'n 100 miljoen daarvan belanden in het milieu. De inschattingen zijn dat met dit statiegeldsysteem 90 procent van de plastic flessen, zowel klein als groot, wordt ingeleverd. Dat is goed nieuws voor landbouw- en gezelschapsdieren, die mogelijk gewond raken er door.

Uitvoeringsorganisatie

Een uitvoeringsorganisatie wordt opgezet om alle inzamelaars het komende jaar te helpen bij de uitrol van het statiegeldsysteem. Zo moeten er nieuwe inzamelmachines komen, apparaten die de flesjes plat maken en moet het transport en sorteren worden geregeld

De volgende stap die van Veldhoven tegen het zwerfafval zet, is het aantal blikjes in het milieu verminderen. Van Veldhoven hanteert een vergelijkbare aanpak als bij flesjes. In het najaar van 2021 moet 70-90 procent minder blikjes in het zwerfaval zijn gerealiseerd.

Lukt dat niet, volgt ook statiegeld op blikjes. Van Veldhoven: 'Ik vind dat linksom of rechtsom het aantal blikjes in het zwerfafval sterk moet afnemen. Het voorbereiden van de wet- en regelgeving hebben we inmiddels gestart, zodat dit klaarligt mochten we overgaan tot invoering van statiegeld.' In het najaar van 2021 volgt hierover een besluit.