Coronavirus treft zorglandbouwsector hard

Het is stil op veel erven waar normaal gesproken allerlei activiteiten plaatsvinden voor kwetsbare doelgroepen. De eerste zorgboerderijen in een paar Brabantse gemeenten gingen eind vorige week dicht. Begin deze week volgden zorgboeren door heel het land, nadat het RIVM met meer adviezen kwam om de verspreiding van corona zoveel mogelijk te vertragen en kwetsbare mensen te beschermen.

Nederland telt ruim 1.200 zorgboerderijen. Daarvan zijn er 850 aangesloten bij Federatie Landbouw en Zorg. De federatie schat dat zo'n 17.500 deelnemers geraakt worden door het sluiten van de zorgboerderijen. Op 70 procent van de boerderijen valt de zorg weg. De zorg op 150 woonzorgboerderijen gaat wel door. Zij hebben maatregelen genomen om insleep van het virus zoveel mogelijk te voorkomen.

We staan machteloos'

Een hard gelag noemt Arjan Monteny de sluiting van de zorgboerderijen. Hij is voorzitter van Platform Multifunctionele Landbouw en bestuurslid van Federatie Landbouw en Zorg. 'We staan machteloos. Het sluiten van de zorgboerderij gaat tegen onze natuur in. We doen er altijd alles aan om goede zorg te verlenen. Om dat nu uit handen te geven, valt niet mee.'

Het wegvallen van de zorg heeft grote consequenties voor de deelnemers, geeft de zorgboer uit Brielle aan. Een zorgboer meldde de federatie al dat mogelijk een kwart van zijn cliënten versneld moet worden opgenomen in verpleeghuizen, na het beëindigen van de dagbesteding. Zeker als de sluiting langer gaat duren.

Monteny: 'We vrezen dat mensen achteruitgaan in hun ziekteproces, bijvoorbeeld cliënten met dementie of autisme. Deelnemers gaan niet voor niets naar een zorgboerderij. Structuur is voor hen ontzettend belangrijk. Zorgboerderijen zorgen ervoor dat mensen goed eten en goed verzorgd zijn. En ze hebben een signaleringsfunctie. Nu wordt dat onderbroken.'

Ongewone thuissituatie

De cliënten komen volgens Monteny bovendien in een ongewone thuissituatie, bij ouders of partners die niet aan het werk zijn of thuiswerken. 'Dat vergroot de druk op de thuissituatie. Het gevaar is groot dat mantelzorgers overbelast raken.'

De druk wordt nog groter nu de thuiszorg minder langskomt dan voorheen. 'Daar waar ouderen twee keer daags bezocht werden, moet de familie nu zelf medicatie geven. Dat kan heftige gevolgen hebben als dat niet optimaal gebeurt', waarschuwt Monteny.

Niet alleen de zorgkant wordt getroffen, het raakt de ondernemers ook financieel. De federatie gaat uit van een schadepost van 15 tot 17 miljoen euro per maand. Ze pleit er daarom bij gemeenten en zorgkantoren voor om de betalingen wel door te laten gaan, net zoals bij kinderdagverblijven gebeurt.

Nul omzet

'De omzet van bedrijven die hun deuren hebben gesloten, is op dit moment nul. Daarom proberen we afspraken te maken met gemeenten', legt Monteny uit. 'Zij moeten zich realiseren dat het de zorglandbouw heel hard treft, als de crisis nog maanden duurt. Dit is overmacht. Wij willen de voorzieningen graag op peil houden, zodat we op een later moment weer deelnemers kunnen opvangen.'

Daar komt bij dat de zorgboeren veel nazorg plegen. Monteny: 'We bellen met familie of cliënten hoe het met hen gaat. We willen dingen zo goed mogelijk geregeld hebben. We hebben het hartstikke druk. Het is niet meer dan rechtvaardig dat we daarvoor krijgen betaald.'

Coöperatie Limburgse zorgboeren (CLZ) tipt de 65 leden om de dagen bij te houden waarop hun boerderij niet geopend is. Zo kunnen ze aan de overheid laten zien hoeveel inkomsten ze missen, stelt voorzitter Sebastiaan van der Flier.

Eenduidige lijn richting zorglandbouw

'Wij roepen de gemeenten op ons niet in de kou te laten staan. We verwachten van de Vereniging Nederlandse Gemeenten dat er snel een eenduidige lijn richting de zorglandbouw komt. Dat zal voor wat rust zorgen', verwacht Van der Flier.

Dat de zorgboeren hun deuren hebben gesloten, is heel hard nodig geweest, stelt de voorzitter. 'In Limburg zijn steeds meer mensen besmet met het coronavirus. Het gaat heel hard. Wij krijgen signalen dat inmiddels ook enkele van onze cliënten het virus hebben opgelopen. Het is een heel heftige tijd.'