Help boer met natuurambities

In de onlangs gepubliceerde studie 'Natuurinclusieve landbouw: wat beweegt boeren?' trekt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de volgende conclusie: 'Boeren investeren vooral in natuurinclusieve landbouw als zij gemotiveerd zijn, bereid zijn om risico's te nemen en ervan overtuigd zijn dat een andere vorm van landbouw mogelijk is. Slimme financiële prikkels zijn echter nodig om tot opschaling van natuurinclusieve landbouw te komen.'

De bekendste vorm van natuurinclusieve landbouw is agroforestry, een agro-ecologische vorm van landbouw waarbij meerjarige planten (bomen, struiken en kruiden) op een perceel op een klimaatslimme manier worden gecombineerd met eenjarige planten (granen en groenten) of vee.

Stel dat je bereid bent meer met of voor de natuur te doen op een agro-ecologische manier, door 10 procent van iedere hectare van je grond aan te planten met fruit- of notenbomen, hagen, voederwallen, windsingels of andere landschapselementen. Dan heb je, zoals het PBL vaststelt, financiële hulp nodig ter compensatie van bijvoorbeeld de opbrengst van die 10 procent grond die je daardoor mist.

In het Klimaatakkoord is ingezet op de aanplant van duizenden hectares nieuw bos en van 25.000 hectare agroforestry tussen nu en 2030. Ambities die in een volgepropt land als het onze alleen haalbaar zijn op landbouwgrond en dus alleen maar samen met of door boeren.

Subsidieregeling

Boeren die stappen willen zetten op het gebied van agroforestry en overheden en andere partijen die het Klimaatakkoord moeten gaan uitvoeren, hebben elkaar dus hard nodig. Het is dan ook niet zo gek dat in datzelfde akkoord staat dat er een subsidieregeling komt voor bomen, houtige landschapselementen en agroforestry op landbouwbedrijven.

Maar financiële hulp hoeft niet alleen van de overheid te komen. In het Klimaatakkoord wordt namelijk ook gewezen op het inzetten van carbon credits. Dit zijn verhandelbare certificaten die kunnen worden gekocht door particulieren, bedrijven en andere partijen die hun CO2-uitstoot willen compenseren.

Daarom laat Staatsbosbeheer samen met ons en andere partijen binnen de Green Deal Nationale Koolstofmarkt een methodedocument opstellen voor de financiering van de aanplant van nieuwe bossen en van bomen op landbouwgrond. Zo'n methodedocument moet ervoor zorgen dat de vastlegging van CO2 in bomen en bodem voor lange tijd daadwerkelijk wordt gerealiseerd.

Opbrengst grondeigenaar

Bij certificaten in het programma Valuta voor Veen gaat het voor de grondeigenaar om een opbrengst van 400 tot 700 euro per hectare per jaar. Samen met de aanplantsubsidie voor bomen op landbouwgrond komen deze certificaten al aardig in de buurt van de invulling van de 'slimme financiële prikkels' die volgens het PBL nodig zijn om tot opschaling van natuurinclusieve landbouw te komen.

Maar eerst zullen we onze eigen wet- en regelgeving moeten aanpassen. Want hoe kun je het bijvoorbeeld over natuurinclusieve landbouw hebben als in onze eigen wet- en regelgeving de begrippen natuur en landbouw nog altijd strak van elkaar worden gescheiden?