Doetie's Geiten past niet in een hokje

Reportage Geiten Ida Hylkema 17 maa 2020 om 09:30uur

Haar kaasjes worden verkocht in exclusieve speciaalzaken. Begin dit jaar werd Doetie Trinks gekozen tot 'de meest succesvolle nieuwkomer in de landbouw'. Maar kleinschalig boeren is best lastig, ervaart de geitenhouder uit Jubbega.

Doetie%27s+Geiten+past+niet+in+een+hokje

Als meisje thuis op de boerderij had Trinks al geiten waarmee ze naar keuringen ging en die ze molk. 'De melk ging naar de kalfjes.' Als dochter was ze niet in beeld als opvolger. Ze werd medisch analist. Tien jaar geleden volgde ze haar passie en kocht ze een vervallen boerderijtje in Jubbega. 'Je moet ergens beginnen.'

Dat 'ergens' waren in het tweede jaar zes jonge geitjes en zo groeide haar geitenstapel van Toggenburgers gestaag. In 2013 maakte Trinks haar eerste kaasje en in 2014 stond ze voor het eerst met enkele kaasjes op de markt. Superspannend vond ze het, maar ze was 's avonds helemaal uitverkocht.

75 melkgeiten

Nu heeft de ondernemer 75 melkgeiten. Groter wil ze niet worden met het bedrijf. 'Dat hoeft niet, want ik kan ervan leven.' Bij wijze van proef heeft ze de bok beperkt bij de kudde gedaan en worden de meeste geiten doorgemolken zonder drachtig te worden. 'Dat gaat goed, maar je weet natuurlijk niet hoelang. In december heb ik mijn meeste afzet, dus dan moet ik de meeste melk hebben. Het is nog even puzzelen hoe ik dat het beste red zonder veel lammeren te krijgen.'

Toen ik vier witte geiten in mijn kudde had, hingen er meteen klanten aan de lijn

Doetie Trinks, geitenhouder in Jubbega

Het is nu qua afzet een rustige tijd en daarom melkt Trinks de geiten één keer per dag. De 70 kilo melk wordt niet gekoeld, maar gaat warm de houten kaastobbe in. Daar gaat het zelfgemaakte zuursel van eigen melk en het stremsel, uit de magen van eigen bokjes, erin. Het stremmen duurt een dag, waarna de wrongel in de plastic vormpjes wordt geschept.

De wrongel wordt in de kaasvormpjes geschept. © Ida Hylkema

Smaak

De ondernemer heeft Toggenburger-geiten met hoorns. Geen uitgesproken melkgeiten, maar ze doen het prima met relatief weinig voer. 'Ze geven andere melk dan witte geiten. Vetter en eiwitrijker, al weet ik de percentages niet. Maar het gaat om de smaak. Toen ik vier witte geiten in mijn kudde had, hingen er meteen klanten aan de lijn. Wat ik met mijn kaas had gedaan, want het smaakte anders.'

Smaak, dat is waar het om draait op het bedrijf van Trinks. 'Ik ga niet voor een hoge productie, maar voor tevreden klanten. Ik maak een product dat alleen hier op dit bedrijf, op deze grond en met deze geiten door mij kan worden gemaakt. Daar ben ik iedere dag mee bezig en dat geeft mij voldoening. Die beleving van samen proeven is in Nederland op de achtergrond geraak. Eten zou weer op nummer één moeten komen.'

Geitenkaas met een laagje houtas. © Ida Hylkema

Weinig land

De geiten lopen zomers en 's winters buiten op 2 hectare rond het bedrijf. Daarnaast huurt de geitenhouder 4 hectare van Staatsbosbeheer en heeft ze land op afstand. Geen ideale situatie, realiseert ze zich. 'Ik zit hier eigenlijk op een postzegel te boeren en wil graag meer natuurinclusief, met meer land en mogelijk wat bomen en struiken erop, want geiten knabbelen graag. Maar dat is het grote probleem voor kleinschalige boeren zoals ik: er zijn wel boerderijen te koop, maar daar zit nauwelijks land bij. Het land van stoppende boeren gaat naar de buren.'

Kleinschalige bedrijven lopen tegen meer barrières aan, stelt Trinks. Veel regelgeving is niet ingericht op kleine bedrijven of bedrijven die het net even anders doen dan gemiddeld. Haar bedrijf past niet in het rekenmodel van de Aerius Calculator, zodat ze vastliep in een bestemmingsplanwijziging.

Voer

'Mijn manier van voeren past niet in een hokje. Ik voer de geiten graan, erwten en zemelen die ik week in wei. Daardoor gaat het fermenteren. Het is arbeidsintensief, maar de geiten doen het er goed op.'

Ook de verwerking van rauwe, warme melk tot zachte kaas past niet in de reguliere keuringsschema's. 'Ik heb voor de keuringsinstantie COKZ de hygiënevoorschriften toegepast op mijn werkwijze. Het lijkt erop dat deze wordt goedgekeurd. Dit is een enorme omslag voor Nederland en zelfs voor heel Europa. Het betekent onder meer dat ik in houten vaten kan werken en met eigen zuursel, weinig verspilling en duurzaam materiaal.'

Prijs

Deze doorbraak geeft haar hoop en energie. Net als de erkenning als 'Nederlands succesvolste nieuwkomer in de landbouw' die de geitenhouder begin dit jaar kreeg. De prijs is uitgereikt door Wageningen University & Research in het kader van het Europese project 'Newbie' en bedoeld voor nieuwkomers in de landbouw die ondernemerschap tonen en zorgen voor innovatie.

'Het winnen van deze prijs vind ik belangrijk, omdat ik zo mensen kan inspireren om kleinschalig in verbinding met de bodem, dier en mens te boeren', zegt Trinks. 'Door de prijs kan ik hopelijk mensen een zetje geven om te starten. Hiermee kan ik het kleinschalig boeren in de schijnwerpers zetten.'

'Levend kaasje voor fijnproevers'

Doetie Trinks maakt op haar bedrijf Doetie's Geiten in Jubbega zowel ronde als driehoekige zachte kaasjes die ze verkoopt onder namen als 'Lytse Wite', 'Grutte Grize' en 'Swarte Toer'. Ze maakt haar eigen zuursel van de geitenmelk en wint stremsel uit de magen van de bokjes die ze laat slachten. Door het gebruik van eigen melkzuurbacteriën in plaats van gekweekt zuursel krijgt de kaas een speciale smaak die iedere keer weer net even anders is. 'Het is een levend kaasje voor fijnproevers', zegt de geitenhouder. De melk wordt niet gekoeld, maar warm verwerkt. 'Als de pH lager dan 4,5 is, weet ik dat de schadelijke bacteriën niet meer kunnen overleven.' Trinks verkoopt de kaasjes op streekmarkten in Groningen, Verhildersum en Hemelum en aan speciaalzaken zoals l'Amuse en Lindenhoff. In 2017 won ze bij de Cum Laude Awards de eerste prijs in de categorie 'zachte kaas met witschimmel' met een Doetie's Geiten 'Grutte Grize'.