Minder stikstof en fosfaat in mest door krimp veestapel

De stikstofuitscheiding nam af met 2,6 procent naar 490 miljoen kilo. De fosfaatuitscheiding daalde in het afgelopen jaar met 3,7 procent ten opzichte van 2018, naar 156 miljoen kilo. Zowel de uitscheiding van stikstof als fosfaat liggen daarmee (ruim) onder de plafonds die de Europese Unie hiervoor heeft gesteld.

De daling hangt volgens het statistiekbureau vooral samen met de afname van het aantal runderen, varkens en kippen. De stikstofuitscheiding daalde met ruim 13 miljoen kilo. De totale hoeveelheid ligt 14 miljoen kilo onder het plafond van 504,4 miljoen kilo stikstof.

Het is het tweede achtereenvolgende jaar dat de stikstofuitscheiding onder het plafond uitkomt. De emissie van de melkveesector bedroeg volgens het CBS in 2019 280,6 miljoen kilo. Dat is 9,3 miljoen kilo (3,2 procent) minder dan in 2018. De uitscheiding is in deze sector nu gedaald tot onder het productieplafond van 281,8 miljoen kilo.

De fosfaatemissie daalde met 6 miljoen kilo. De hoeveelheid fosfaat in dierlijke mest daalt al drie jaar achter elkaar en ligt nu 17 miljoen kilo (10 procent) onder het fosfaatplafond van de 172,9 miljoen kilo die de Europese Unie heeft vastgesteld voor Nederland. In de melkveesector bedroeg de fosfaatproductie vorig jaar 75,1 miljoen kilo. Dat is 3,6 miljoen kilo minder dan in 2018 en ligt 12 procent onder het fosfaatplafond van 84,9 miljoen kilo. De fosfaatproductie van vleesrunderen bedroeg 11,8 miljoen kilo, ruim 2 procent minder dan een jaar eerder.

De vermindering van de stikstof- en fosfaatuitscheiding kan het CBS goed verklaren. Het aantal dieren in Nederland is afgenomen. Nederland telde in 2019 ten opzichte van 2018 0,9 procent minder melkkoeien en 8,4 procent minder jongvee. In het laatste kwartaal van 2019 nam het aantal melkkoeien wel toe. Aan het einde van 2019 waren er bijna 30.000 koeien meer dan op 1 januari. Het aantal kalveren, pinken en vaarzen bleef gelijk gedurende het jaar.

Lagere gehaltes

Een andere verklaring voor de afname van de uitstoot via mest is te verklaren door de lagere gehaltes in het voer. Vergeleken met 2015, toen het melkquotum werd afgeschaft, daalde het stikstofgehalte in mengvoer met ruim 7 procent tot 28,4 gram stikstof per kilo. Het stikstofgehalte in kuilgras steeg juist met 7 procent tot 29,1 gram per kilo droge stof. Het fosforgehalte in mengvoer daalde ook: van 4,5 tot 4 gram fosfor per kilo. In kuilgras daalde het fosforgehalte sinds 2015 van 4 tot 3,6 kilo fosfor per kilo droge stof.

De melkproductie per koe bleef afgelopen jaar gelijk aan die in 2018. Een gemiddelde koe produceerde in 2019 8.870 kilo melk. Hierdoor is volgens de statistici het voerverbruik per koe ook vergelijkbaar met een jaar eerder.

Minder vleesvarkens

Het aantal vleesvarkens in Nederland nam in 2019 af met 1,1 procent. Het aantal fokvarkens nam af met 6,6 procent. Hierdoor daalde de hoeveelheid stikstof in varkensmest met 2,7 procent en de hoeveelheid fosfaat met 2,9 procent. De stikstofuitscheiding kwam in de varkenssector afgelopen jaar uit op 94,2 miljoen kilo en de fosfaatuitscheiding op 36,6 miljoen kilo. In de varkenshouderij liggen deze hoeveelheden sinds 2016 onder de plafonds van 99,1 miljoen kilo stikstof en 39,7 miljoen kilo fosfaat die voor Nederland gelden.

Ook de uitstoot van fosfaat en stikstof in mest van legpluimvee nam afgelopen jaar af. Zowel voor fosfaat als stikstof nam de emissie af met bijna 6 procent. De hoeveelheden in de vleespluimveesector bleven vrijwel gelijk. De totale stikstofuitscheiding van de pluimveesector bedroeg in 2019 54,5 miljoen kilo. Er geldt een plafond van 60,3 miljoen kilo. De fosfaatuitstoot kwam uit op 24,7 miljoen kilo, terwijl het plafond is vastgesteld op 27,4 miljoen kilo.

De mestproductie van de overige dieren nam toe met 1,3 miljoen kilo stikstof tot 24 miljoen kilo. Dit kwam door de toename van het aantal schapen en geiten ten opzichte van 2018. Het aantal nertsen nam juist af. De fosfaatproductie bij de groep 'overig' bleef gelijk op bijna 8 miljoen kilo.