Snel drinkend lam beschermen tegen groeidip

Achtergrond Geiten Michiel Elands 15 jan 2020 om 12:45uur

Beperkt voeren van lammeren wint aan populariteit. Het voorkomt de groeidip en gezondheidsproblemen in de eerste levensweken. Wel vraagt het extra inspanningen van de geitenhouder of een investering in automatisering.

Snel+drinkend+lam+beschermen+tegen+groeidip

De lammetjes schouder aan schouder met elk een eigen speen om melk uit de drinkbak te drinken. Het is een beeld van 'Geitengeluk' in het voorjaar. Op de boerderij in het Noord-Limburgse Siebengewald houden Lisanne van de Mast en Roy Maar 55 melkgeiten. In de lammertijd ontfermen ze zich drie maanden lang over een nieuwe generatie van zo'n dertig bokjes en geitjes.

Uitgedokterd regime

Het opfokken gaat volgens een uitgedokterd regime. De lammetjes starten na de biest met een halve liter melk in drie porties per dag en krijgen het driedubbele als ze rond de 8 kilo wegen.

Snelle en de langzame drinkers moeten uit elkaar worden gehaald

Geitenhouder en adviseur Roy Maar

Vervolgens wordt de melk weer stapsgewijs afgebouwd om de jonge dieren over te zetten naar brok. Bij een gewicht van zo'n 13 kilo kunnen ze dan volledig doorgroeien op vast voedsel.

• Lees ook: Geitenhouder bespaart melk met drinkautomaat voor lam

Geitenhouder Maar beseft dat het individueel voeren goed te doen is met zijn relatief kleine veestapel. 'Wil je dit met vierhonderd lammetjes doen over een langere lammertijd dan kost dit veel tijd. Individueel voeren is dus niet voor elke geitenhouder geschikt', analyseert de geitenhouder.

Hongerstress voorkomen

De Limburger is ook lammerspecialist bij Alpuro Breeding. Hij adviseert geitenhouders de melkgift langzaam af te bouwen, zodat de pens de tijd krijgt het tekort aan energie uit de melk te compenseren met ruw- en krachtvoer. Dat gebeurt in een periode van een week of drie om hongerstress bij de jonge dieren te voorkomen.

De resultaten van dit 'beperkt voeren' zijn positief, constateert Maar. 'We simuleren eigenlijk het natuurlijke proces waarbij de geit het lam steeds vaker wegstoot als het wil drinken. Het voorkomt de groeidip waarbij de jonge dieren vatbaarder zijn voor ziektes.'

Een kwart omgeschakeld

Naast de extra aandacht voor goede hokken, opdelen in gewichtsklassen en betere ventilatie is ook het beperkt voeren bezig aan een opmars in de lammerenopfok. 'Inmiddels zal ongeveer een kwart van de geitenhouders zijn omgeschakeld naar beperkt voeren en die willen ook niet meer terug', ziet de lammerenspecialist bij klanten.

Maar erkent dat het 'best veel werk is. Aan de andere kant ben je aan het einde van de dag ook klaar en heb je ook een heel goed beeld van de gezondheid van elk lam. Daarnaast is er bij automatisering altijd het risico op een storing, ook 's avonds.'

Beperkt voeren gebeurt in de regel met behulp van gootjes of een drinksysteem met spenen. 'Het is het belangrijk dat de snelle en langzame drinkers uit elkaar worden gehaald. Daarom wegen we de lammeren regelmatig', zegt Maar. 'Maar van de resultaten in de praktijk word ik gewoon blij.'

Minder bewegingsruimte

José van Cranenbroek, lammerspecialist bij GIJS vindt als nadeel wel dat de geiten in kleinere groepen ook een beperkte ruimte hebben. 'Bewegingsruimte is goed voor de skeletopbouw en een grotere totale ruimte helpt de lammeren daarbij', zegt ze. Net als Maar vindt ze de oplossing in de stal afhankelijk van het type ondernemer en type bedrijf.

'Combineer beperkt én onbeperkt'

José van Cranenbroek, lammerenspecialist bij GIJS, ziet in de praktijk goede resultaten met een combinatie van vijf weken onbeperkt voeren met een reguliere drinkautomaat en de laatste twee weken beperkt melk voeren. 'Tegelijkertijd kun je ruwvoer en krachtvoer met een 'lekker vitamine-mineralenmengsel' aanbieden in een trog. Dit natuurlijk in combinatie met onbeperkt toegang tot water. Zo profiteer je van de snelle groei in het begin en gaat de overstap naar ruwvoer makkelijker', ervaart de lammerenspecialist. Daarnaast adviseert Van Cranenbroek om in de eerste periode melkpoeder met een hoger vetgehalte te gebruiken en later een eiwitrijkere variant.

Erik Lambers van John Breider Mechanisatie presenteerde op de Dag van de Geitenhouder in Gorinchem een drinkautomaat speciaal voor het beperkt voeren van lammeren. De automaat, ontwikkeld door het Duitse Urban, levert de juiste hoeveelheid melk per lam. De daaraan gekoppelde dubbelstations hebben maximaal 8 spenen. 'Met een standaardapparaat kunnen tot ongeveer 160 lammeren automatische gevoed worden', zegt Lambers.

Met behulp van het groene elektronische oormerk kan ieder lam geïdentificeerd worden. Het drinkgedrag wordt 24 uur per dag gemonitord, inclusief de
drinksnelheid en het aantal bezoeken.

Status via blik op scherm

Met behulp van een kleurenschema is in een blik op het computerscherm duidelijk te zien welk lam goed drinkt en welk dier extra gecontroleerd moet worden. 'De melk wordt op 40 graden Celsius gebracht. Je kunt verschillende voercurves selecteren en daarmee tot 4 kilo melkpoeder per lam besparen', legt de medewerker van Breider Mechanisatie uit.

Een complete geautomatiseerde drinkinstallatie voor individueel voeren is een investering van tussen de 10.000 en 20.000 euro. 'Het levert een flinke besparing aan arbeidstijd op, en zorgt ook voor minder uitval. Belangrijker is dat je een betere groei ziet en in totaliteit een gezondere opfok hebt in vergelijking met het onbeperkt melk voeren', concludeert Lambers. 'De dieren kunnen daardoor eerdere afgemest of gedekt worden.'

De lammerautomaat, doorontwikkeld vanuit de kalveropfok, staat nu bij drie Nederlandse schapenhouders. Roelof van Dijk start begin dit jaar als eerste geitenhouder met het automatisch individueel voeren.