Calon: er is niets verbeterd aan veiligheid van boeren

De actie waarbij 64 dierenrechtenactivisten een varkensstal in Boxtel binnendrongen, zorgde voor veel onrust onder boeren en hun gezinnen. Hun gevoel van veiligheid was aangetast en het vertrouwen in de politie daalde. Minister Ferdinand Grapperhaus van Veiligheid en Justitie beloofde de veiligheid van boeren te verbeteren. LTO-voorzitter Marc Calon merkt er nog weinig van.

Eigenrichting keur ik niet goed, maar ik begrijp wel dat het gebeurt

Marc Calon, voorzitter van LTO Nederland

Is de veiligheid van boeren verbeterd sinds de inbraak?

‘Nee. Volgens mij is er niets veranderd. Er wordt gewerkt aan een handelingskader, maar dat is er nog niet. Minister Grapperhaus zou zo’n kader maken. Ik heb hem er twee weken geleden nog naar gevraagd. Ik vind het betreurenswaardig dat het nog niet klaar is.’

Wat verwacht u van minister Grapperhaus?

‘Ten eerste willen we een handelingskader: wie moet je bellen, wie moet wat doen, wat mag wel, wat mag niet? We willen weten wie de boer moet bellen. We hebben tegen onze leden gezegd: ‘Doe je stal op slot en plaats camera’s. Zorg dat je beelden hebt, dan kan er later iemand worden veroordeeld.’

‘Maar het is niet alleen dat handelingskader. Het is het bewustzijn dat ondernemers zich veilig moeten kunnen voelen in hun onderneming. Dus als daar iemand inbreekt, moeten ze ervan op aan kunnen dat de politie snel komt en acteert. Anders lok je eigenrichting uit. Als er dan een extremistisch feit is gepleegd, moet daar iemand voor worden veroordeeld.’

Kunnen boeren niet gewoon de politie bellen?

‘De politie moet je altijd bellen. Maar het gaat erom dat duidelijk is hoe alle partijen moeten handelen. Soms is dat de burgemeester, soms is er opschaling nodig en gaat de veiligheidsregio erover, of de driehoek.

‘Ik weet niet precies wie waarover gaat en de meeste burgers ook niet, maar dat moet glashelder zijn. Daarom moet er een handelingskader komen. En dat moet openbaar zijn. Dat is minister Grapperhaus met ons eens.

Waarom is dit zo belangrijk?

‘Het gaat om boeren die hun geld verdienen met het houden van dieren. Ze houden zich aan de strengste dierenwelzijnswetten. Daar wordt op gecontroleerd door de NVWA. Dan moet je dus blijkbaar toch bang zijn dat dierenactivisten ‘s nachts je stal openbreken en binnenkomen.

‘Als er nog een keer wordt ingebroken en de politie niet snel ter plaatse is, ben ik bang dat de inbreker er niet zonder kleerscheuren vanaf komt. Dat weten ze bij de politie ook. Ze waren er bij een recente inbraak, bij een konijnenhouder, in elk geval sneller bij dan in het verleden.’

De activisten van ‘Boxtel’ stonden deze week voor de rechter. Wat vindt u van de straffen?

‘Als er mensen worden opgepakt omdat ze inbreken, moeten ze bestraft worden. Dan moet het zoveel pijn doen, dat ze het wel uit hun hoofd laten om het nog eens te doen. Een boete van 200 of 300 euro, zoals laatst bij een inbraak bij een konijnenhouder of nu in Boxtel, vind ik te laag. Daar lachen ze om.

‘Ik vind dat daar harder tegen moet worden opgetreden. Dat is rechtvaardig. Je lokt uit dat er meer van dit soort gedrag plaatsvindt als je er niet hard tegen optreedt. Je moet zorgen dat je de schade kunt verhalen op de activisten: verlies in productie, dat soort zaken.’

Speelt LTO hier nog een rol in?

‘LTO is er geen partij in deze zaak. We zijn niet de rechter. Maar als er iemand een lage straf krijgt, kunnen we bij het ministerie lobbyen om ervoor te zorgen dat mensen in het vervolg zwaarder worden gestraft. We kunnen ervoor lobbyen dat de politie de volgende keer wel op tijd is en hard ingrijpt.

‘In die zin hebben we wel een rol. Dat zeggen we niet één keer, maar steeds. We zitten erbovenop. Want vandaag is het een varkensstal, morgen een kast met gewasbeschermingsmiddelen bij een akkerbouwer.’

Was de inbraak een kantelmoment?

‘Ja. De stalbezetting was de conceptie van het ontstaan van Farmers Defence Force. Die organisatie komt voort uit het gevoel van boeren dat ze niet goed worden beschermd door de overheid. Het beeld was: men kan gewoon inbreken in je bedrijf of je huis en de politie staat erbij en kijkt ernaar. Het duurde heel lang voor er werd ingegrepen. Pas toen boeren erop af waren afgekomen en herrie begonnen te maken, werd hard tegen de activisten opgetreden. Dat is de wereld op zijn kop.

‘Boeren voelen zich onveilig en zijn zichzelf gaan organiseren. Dat zag je ook bij het politiebureau in Zuidhorn. Eigenrichting keur ik niet goed, maar ik begrijp wel dat het gebeurt. Hier zit een falen van de overheid achter.’

Is het hek van de dam? Wordt nu steeds vaker gedemonstreerd?

‘Er is een brede onvrede in de maatschappij van mensen die zich afvragen of ze wel gehoord worden. Dat is niet voorbehouden aan boeren, want de bouwvakkers en leraren stonden ook op het Malieveld. Het blijft heel lang rustig tot de emmer overloopt. Dat broeit onder het maaiveld. Je hoeft er maar een vuurtje bij te houden en het explodeert.

‘Bij de acties in Den Haag zag je dat mensen die emotie wel begrijpen. Boeren kregen enorm veel steun. Burgers vinden het goed dat de boeren eens zeggen hoe het zit. Die burgers hadden geen benul van stikstof, maar ze weten wel dat de overheid niet luistert. Daarom steunen ze de boeren.’