Efficiënte koeien zijn niet per se licht en fijn

Welke type koe scoort goed op voerefficiëntie? Die vraagt krijgt Pieter van Goor, foktechnisch specialist bij CRV, regelmatig van boeren. Vaak denken veehouders dat het de lichte, fijne koeien zijn. Een beetje Jersey-achtig. 'Maar aan de buitenkant van het dier kun je het helemaal niet zien', zegt Van Goor.

Een koe die hoog scoort op voerefficiëntie, is in staat om veel melk te produceren uit relatief weinig voer. De foktechnisch specialist bezoekt regelmatig met veehouders de drie CRV-praktijkbedrijven. Dit zijn melkveebedrijven waar de voeropname van koeien wordt gemeten. Hij vraagt de boeren dan de efficiëntste koeien aan te wijzen. 'Zelden pikken ze de juiste eruit.'

Voeropname meten

Op de testbedrijven vreet een deel van de koeien uit blauwe voerbakken. De bakken wegen het voer dat de koeien opnemen. Ook worden de koeien dagelijks gewogen. CRV berekent vervolgens de voerefficiëntie per koe: de melkproductie in kilo's meetmelk gedeeld door de voeropname in kilo's droge stof.

Ook de koeien op Dairy Campus, Schothorst Feed Research, Trouw Nutrition en Wageningen Livestock Research vreten uit speciale voerbakken. Ook daarvan rekent CRV de voerefficiëntie uit. De fokkerijorganisatie beschikt over de voeropnamegegevens van ongeveer 5.600 koeien, waaronder veel dochters van CRV-stieren.

10.000 koeien

De komende jaren wil CRV het aantal praktijkbedrijven verhogen, zodat de voerefficiëntie van meer dan 10.000 koeien kan worden berekend. De fokkerijorganisatie investeert 2 miljoen euro in het project.

Maar wat kan de boer met dit onderzoek? 'We brengen in beeld hoe de dochters van onze stieren scoren op voerefficiëntie', legt Van Goor uit. 'Daar zitten grote verschillen tussen.

Atlantic en Titanium

De twee volle broers Atlantic en Titanium hebben elk 20 tot 25 dochters op de testbedrijven rondlopen. 'Je verwacht dat ze qua voerefficiëntie dicht bij elkaar zitten, want het zijn volle broers', zegt de foktechnisch specialist. Toch blijkt dat niet het geval. De dochters van Titanium hebben gemiddeld 1 kilo droge stof voer minder nodig voor onderhoud dan de dochters van Atlantic. 'Per dag lijkt dat misschien weinig, maar over drie lactaties praat je wel over bijna 200 euro meer of minder voerkosten per dier.'

Veehouders die consequent gaan fokken op voerefficiëntie, zullen op termijn dus minder voer nodig hebben voor de productie van melk. CRV schat dat de voerkosten hiermee met 10 procent kunnen dalen. 'Dan praat je al snel over een besparing van 10.000 tot 20.000 euro per jaar', weet Van Goor. 'De kostprijs van een kilo melk bestaat voor 60 procent uit voerkosten. Als je daar iets in kunt winnen, dan scheelt dat behoorlijk.'

Verrast

Een van de testlocaties is het melkveebedrijf van de familie Alders in Overloon. 'Als je met varkens- en pluimveehouders over fokkerij praat, dan gaat het altijd over de voederconversie. In de melkveehouderij was het nooit een item', zegt Willem Alders. Het project, waar hij al twee jaar aan meedoet, geeft hem veel inzicht in de verschillen tussen dieren. 'We zijn soms verrast over de uitkomsten.'

De koe met de hoogste voerefficiëntie produceert op zijn bedrijf 1,8 kilo melk uit 1 kilo droge stof, terwijl de koe met de laagste voederconversie er slechts 1 kilo melk uit produceert. Verschillen in de voerefficiëntie blijken hard door te tellen in het voersaldo. Een derdekalfskoe van Alders met een lactatiewaarde van 96 en een gunstige voerefficiëntie bleek nagenoeg even winstgevend als een vergelijkbare derdekalfskoe met een lactatiewaarde van 106 maar een ongunstige voerefficiëntie.

'Die ene koe heeft gewoon meer voer nodig voor de productie van een kilo melk. Als je meer efficiëntere koeien melkt, verwacht ik dat de voerkosten met ongeveer 2 cent per kilo melk kunnen dalen', zegt de melkveehouder.