Peilgestuurde drainage houdt land groen

Nico en zijn broer Guido Neppelenbroek hebben een melkveebedrijf met 140 melkkoeien. Ze hebben 86 hectare in eigendom, waarvan op 16 hectare snijmais wordt verbouwd. Daarnaast hebben ze 20 hectare natuurland in gebruik. Op het bedrijf komen verschillende grondsoorten voor, van lemige zandgrond met een ondiepe laag keileem tot droogtegevoelige zandgrond.

Toen in 2014 een deel van zijn land onder water stond, werd de waterafvoer verbeterd door het verbreden van watergangen en het aanpakken van storende lagen in de bodem. Dit loste het probleem van watertekort in de zomer echter niet op. Neppelenbroek sloeg aan het tekenen en bedacht een systeem waarmee hij het grondwater bij droog weer omhoog kan brengen.

Twee peilen

De basis van het systeem van Neppelenbroek is het feit dat hij gebruik kan maken van twee verschillende waterpeilen, vertelt Matheijs Pleijter van Aequator, het adviesbureau dat het project begeleidt. Een hoog peil van het waterschap tussen het aangrenzende natuurgebied en het boerenland en een lager peil dat hij zelf kan instellen.

Neppelenbroek maakte gebruik van het feit dat de watergang De Egge, die parallel loopt aan zijn percelen en een hoog waterpeil heeft, een natuurvriendelijke oever kreeg.

Grenzend daaraan kon de melkveehouder op zijn land een kavelpad maken en de centrale leiding voor de drainage aanleggen. Dit kwam in de plaats van een sloot die hij aanvankelijk zou graven. Bij droogte kan hij via een klep het water uit de Egge in de centrale aanvoerbuis laten stromen.

Vier betonputten

Deze vertakt in vier betonputten. Daarin zitten ook weer kleppen waarmee, via de drainagebuizen, het grondwaterpeil in de aanliggende percelen kan worden geregeld.

Als hij de grond wil bewerken, kan Neppelenbroek het peil naar beneden brengen door het lage peil aan te sluiten. Bij wateroverlast wordt het water via diezelfde drainagebuizen afgevoerd. Daarnaast heeft de melkveehouder een plasdras aangelegd die ook wordt gevoed vanuit de betonputten en die wordt gebruikt om te infiltreren.

Het systeem is in 2017 aangelegd. In 2018 verbouwde Neppelenbroek op een deel van de gedraineerde percelen snijmais. Dat lukte zonder beregening. Ook dit jaar heeft hij medio juli de percelen die zijn aangelegd op het systeem nog niet hoeven beregenen. Aan de groene kleur is duidelijk te zien op welk perceel de drainage is aangelegd en op welk perceel niet.

Niet meer beregenen

'Ik ga ervan uit dat ik niet meer hoef te beregenen op deze percelen', vertelt Neppelenbroek. Dat is het streven, maar is onder meer afhankelijk van het gewas dat op het perceel geteeld wordt, licht Pleijter toe. 'Het infiltratiesysteem zorgt ervoor dat het grondwater minder snel daalt. Maar het is onder meer afhankelijk van de worteldiepte van het gewas of je ook echt zonder beregening kan. Bij aardappelen zal dit bijvoorbeeld lastiger zijn dan bij gras en snijmais.'

Het is nog te vroeg om conclusies te trekken, maar voor Neppelenbroek is wel duidelijk dat het systeem werkt. 'Ik kan het iedereen aanraden. Het peil is met kleppen en het verdraaien van de pvc-buis vrij eenvoudig te regelen', stelt hij.

Duur systeem

'Wel is het, zoals wij het hebben aangelegd, een vrij duur systeem. Dat komt door de betonnen putten. Het kan eenvoudiger. Maar we gaan het zelf wel op deze manier uitbreiden door nog een extra betonput aan te sluiten en nog meer land te draineren', zegt de melkveehouder.

'Iedere situatie is anders en dat vraagt om maatwerk', zegt ook Pleijter. 'Het grote voordeel voor Neppelenbroek is dat hij gebruik kan maken van het hoge waterpeil en dat aanvoer van water zonder te pompen mogelijk is. Maar duidelijk is wel dat peilgestuurde drainage mogelijkheden biedt.'