Fruitteler denkt anders door Waterhouderij Walcheren

De fruitteler en akkerbouwer heeft sinds de start van het project 'Waterhouderij Walcheren' veel aandacht voor water. Vroeger was er meer zoet water in het gebied. Want op de kreekruggen die zo geschikt zijn voor opslag van zoet water, liggen de dorpen. Daar is overal meer verhard oppervlak gekomen en al het kostbare regenwater verdwijnt nu rechtstreeks in het riool. Vroeger trok dat in de kreekrug.

De ruilverkaveling heeft de situatie niet verbeterd. Daar stond een snelle afvoer van overtollig water voorop. Dat was niet onlogisch omdat op Walcheren vaak problemen met water waren. Maar de nieuwe watergangen gingen dwars door zoete en zoute gebieden waardoor meer oppervlaktewater zout werd.

Snelle afvoer

Bovendien zorgt drainage voor een te snelle afvoer van het zoete regenwater met als gevolg dat de zoutlaag in de bodem dikker wordt. De kunst is om in natte perioden het overtollige zoete water in het gebied te houden, zodat het beschikbaar is in een droge periode. 'Nu voeren we het goede water rechtstreeks af naar het Veerse Meer. Dat is zonde', stelt Van de Bosse.

De deelnemers aan het project hebben in al hun sloten gemeten of ze zoet of zout zijn en stuwen geplaatst om het zoete van het zoute water te scheiden en om het peil in de sloten te verhogen. Een hoger peil zorgt voor een hoger grondwaterpeil. 'Met stuwen staat het grondwater een meter onder maaiveld', zegt de ondernemer. 'Als je niets doet, kan het grondwaterpeil tot 1,8 meter onder maaiveld dalen.'

Peilgestuurde drainage

Een volgende stap was peilgestuurde drainage. Van de Bosse heeft dat nu op één perceel aangelegd. Met peilbuizen controleert hij regelmatig de grondwaterstand. De ondernemer pakt de tonkinstok om te kijken hoe hoog het grondwater staat. De onderste 10 centimeter is zwart van de modder.

Op het perceel ernaast ligt geen peilgestuurde drainage. Daar is de stok helemaal droog. Die ploft op de droge bodem van de peilbuis. Van de Bosse wil ook daar peilgestuurde drainage. 'Ik heb een goed gevoel bij samengestelde drainage. Ik zou dat snel willen aanleggen, maar de laatste jaren heb ik met de fruitteelt niet veel verdiend.'

Minder meststoffen

Peilgestuurde drainage heeft als voordeel dat er minder meststoffen uitspoelen. Ze blijven langer in het grondwater en de wortels kunnen daardoor langer water opnemen. Volgens de Zeeuw is er 'één maar': de drainagebuizen kunnen sneller dichtslibben omdat het water er langer in stilstaat.

Bij een ander perceel stroomt het water vanaf het dorp naar een sloot naast een weg. Van de Bosse heeft toestemming van het waterschap om er een schot in te plaatsen om het water vast te houden. Maar er is nog overleg. 'Het dorp mag niet onder water komen vanwege mijn stuw.' Het liefst zou de ondernemer een op afstand bestuurbare stuw hebben, die hij bij veel neerslag gelijk kan openzetten.

Kreekrug

Aan de overkant van de weg liggen de percelen waar de infiltratie van zoet water in de kreekrug plaatsvindt. Dat water komt vanaf de andere kant van die percelen, uit een sloot die vanaf de duinen komt. Nu rijdt de fruitteler nog wel eens met water in een tank om zijn boomgaard te bevloeien.

Een optie is dat bij droge perioden het zoete water uit de kreekrug onder de weg wordt doorgepompt naar de boomgaard, in de aan te leggen samengestelde drainage.

Huiverig

Van de Bosse heeft als ideaal dat alle collega's in het gebied meedoen. Dan is het meeste resultaat te boeken. Maar een deel van hen is nog huiverig. 'Zij hebben angst dat het te nat wordt. Een collega heeft bij een stuw grond weggegraven, zodat het water erlangs kon lopen, bang dat hij nat zou worden.'

De ondernemer laat zich daar niet door afschrikken. Hij hoopt dat hij over een paar jaar niet meer bang hoeft te zijn voor droogte en voor een teveel aan water. 'Vooral voor droogte. Dat is een groter gevaar.'

• Lees meer hierover deze zaterdag in Nieuwe Oogst