'Hectarepremie past goed bij PlanetProof'

Wat zijn de meerkosten bij de PlanetProof-teelt van tomaten, appels en aardappelen? Het CLM heeft in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) deze extra kosten berekend en gepubliceerd in het rapport 'Quickscan Meerprijs PlanetProof 2018', dat deze week openbaar is gemaakt.

Volgens het CLM liggen de extra kosten bij de productie van PlanetProof-tomaten op 0,7 cent per kilo. De hogere kosten waarmee appeltelers worden geconfronteerd liggen op 2,2 cent per kilo. Consumptieaardappeltelers zien hun kostprijs door PlanetProof met 2,5 cent per kilo stijgen.

Extra kosten

Telen onder PlanetProof brengt verschillende soorten extra kosten met zich mee, zegt Eric Hees, onderzoeker bij het CLM en een van de schrijvers van het rapport. Grofweg zijn die meerkosten te verdelen in drie soorten: door het gebruik van duurdere gewasbeschermingsmiddelen, door teeltmaatregelen en door de certificering.

De meerkosten per teelt zijn verschillend. Tomaten- en appeltelers hebben vooral te maken met duurdere middelen. PlanetProof verbiedt het gebruik van imidacloprid in de tomatenteelt en bant enkele reinigingsmiddelen in de glasteelt. Het gaat dan om het ontsmetten van de kas tussen teelten met formaline en het schoonhouden van het glasdek met fluorhoudende middelen.

Duurdere alternatieven

Telers van appels kunnen maar beperkt het goedkope middel Captan inzetten, omdat dit een grote aanslag is op de werkzamestofruimte die PlanetProof biedt. Hierdoor moeten zij duurdere alternatieven gebruiken.

In de teelt van consumptieaardappelen vloeit een relatief groot deel van de meerkosten voort uit teeltmaatregelen, toont de quickscan. Akkerbouwers hebben extra werk aan scouting, monitoring, risico-inschatting en het maken van een plan voor integrated pest management. Volgens het CLM maakt de certificering maar een relatief klein deel uit van de extra kosten bij de drie teelten.

Meerprijs

De PlanetProof-eisen die supermarktorganisaties de telers opleggen, zijn bovenwettelijk. Niet alleen telers vinden dat afnemers voor deze duurzaamheidsinspanningen een meerprijs moeten betalen, ook maatschappelijke organisaties als Greenpeace en Stichting Natuur en Milieu hebben die mening. Bovendien heeft het ministerie van LNV laten weten erop toe te willen zien dat bovenwettelijke prestaties op het terrein van duurzaamheid worden beloond.

Maar hoe moet die meerprijs worden uitbetaald? Ook over die vraag heeft het CLM zich gebogen. Daarbij zijn zes varianten de revue gepasseerd: een productiepremie, een hectarepremie, een combinatie van die twee, fiscale stimulering, vergoeding in natura en een bedrijfsvergoeding. Bij een vergoeding in natura wordt bijvoorbeeld gedacht aan het leveren van predatoren, zaad of pootgoed, of het beschikbaar stellen van software.

Voorkeur voor hectarepremie

Het CLM heeft voor het opstellen van de quickscan overleg gehad met onder andere kwekers en adviseurs. 'Die hadden duidelijk een voorkeur voor de hectarepremie', zegt Hees. Volgens hem werkt een systeem van hectarepremies het beste. 'Het systeem heeft zich al in de praktijk bewezen en je voorkomt dat de meerprijs in het marktspel tussen teler en afnemer verdampt.'

Die kans bestaat wel bij de andere vergoedingsvormen die onder de loep zijn genomen. Met een hectarepremie weten alle partijen vooraf waaraan ze toe zijn, legt Hees uit. Omgerekend (op basis van de meerkosten per kilo product) zijn die hectarepremies bijna 3.500 euro voor de tomatenteelt en ongeveer 1.000 euro voor de aardappel- en appelteelt.

'Hiermee krijgen telers loon naar werken', zegt Hees. 'Daarnaast zou de overheid de PlanetProof-productie fiscaal kunnen stimuleren, gezien het grote belang in de verduurzaming, bijvoorbeeld op het gebied van waterkwaliteit.'

Aanmoediging

In de premie zit een bonus van 15 procent van de meerkosten verdisconteerd. Die moet onder andere telers aanmoedigen om over te stappen naar PlanetProof en tegemoetkomen in de kosten van extra opleiding van personeel. Verder dekt de bonus het risico dat PlanetProof-gewassen door onvoorziene omstandigheden, bijvoorbeeld verkeerde sortering, als gangbaar moeten worden verkocht.

Het CLM stelt dat zo'n bonus ook in het belang van de grutters werkt. Zij garanderen daarmee hun aanvoer van aardappelen, groente en fruit onder het PlanetProof-label.

De berekeningen van het centrum zijn gebaseerd op het PlanetProof-schema van 2018. Voor het teeltjaar 2019 zijn de regels gewijzigd. Het is de inschatting van Hees dat deze veranderingen niet tot ernstige afwijkingen in de berekeningen leiden.