Samen puzzelen aan vitale akkerbouw

Het symposium 'Op z'n vitale akker' van Brancheorganisatie (BO) Akkerbouw en Wageningen University & Research (WUR) in Lelystad stond maandag in het teken van het Actieplan Plantgezondheid. Volgens dit plan moeten akkerbouwers naar een gezonder teeltsysteem met minder input van kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen.

Voorzitter Dirk de Lugt van BO Akkerbouw: 'Het gaat om de vitale akker. Om hoge opbrengsten per hectare en een lage milieubelasting. Met het actieplan willen we naar een robuust teeltsysteem, waarbij een rendabele bedrijfsvoering belangrijk is. Dat vraagt om veel onderzoek en veredeling.'

Hobbels

Volgens De Lugt ligt de stip aan de horizon nog ver weg en zijn er nog de nodige hobbels te nemen. 'Boeren willen veranderen, maar dat kost tijd en vraagt consistent beleid.' De kennisintensieve teeltsystemen die nodig zijn, vragen volgens hem om een verbinding tussen wetenschap en praktijk. 'Alle schakels in de keten zijn nodig om er een succes van te maken.'

Naast onderzoek en kennisdoorstroming is de wet- en regelgeving een punt van aandacht. 'Het huidige gewasbeschermingsmiddelenbeleid werkt niet mee', zegt De Lugt.

Algemeen directeur Ernst van der Ende van de Plant Sciences Group is het daarmee eens. 'Daarnaast vraagt verdeling van robuuste rassen om nieuwe wetgeving.'

Systeemlandbouw

Onderzoekers zijn nu vaak bezig met deelaspecten en moeten aan de slag met onderzoek naar systeemlandbouw. Op de Proeftuin Agroecologie en Technologie in Lelystad ligt op 15 hectare een proef met zo weinig mogelijk input van gewasbeschermingsmiddelen. Het ministerie van LNV betaalt deze proef.

WUR-onderzoeker Hilfred Huiting: 'In een bouwplan met vier- of achtjarige rotatie moeten we keuzes maken. Wat is praktisch toepasbaar en het meest nuttig? Gebruiken we gaas tegen insecten of gaan we schoffelen tegen onkruid? Er zijn nog geen robots die onder het gaas kunnen schoffelen. En moeten we robots gebruiken om onkruid te bestrijden of een grote veldspuit plaatsspecifiek laten werken?'

Problemen voorkomen

WUR-onderzoeker Marleen Riemens wijst erop dat er vroeger één probleem was en één beste oplossing. De huidige systeemaanpak vraagt om voorkomen van problemen, om meer biodiversiteit en het verbinden van ecologie en techniek. 'Met resistente rassen en monitoring van infectie is bij phytophthorabestrijding 40 tot 97 procent middelbesparing mogelijk.'

De aandacht voor biodiversiteit vraagt om een monitoringssysteem, stelt Jacomijn Pluimers, adviseur voedsel en landbouw van het Wereld Natuur Fonds (WNF). 'We moeten de biodiversiteit meetbaar maken, zodat we deze kunnen belonen. Boerenland is een belangrijk leefgebied voor soorten. De landbouw is onderdeel van de oplossing en heeft biodiversiteit nodig.'

Samenwerking

Volgens Martijn Weijtens, waarnemend directeur plantaardige agroketens en voedselkwaliteit bij het ministerie van LNV, is het voor een duurzame akkerbouw in 2030 belangrijk dat partijen de samenwerking en de synergie opzoeken om de toekomstvisie te realiseren. 'Zes werkgroepen zijn bezig om hier invulling aan te geven. In september moet het werk klaar zijn.'

Het ministerie van LNV vindt dat de Europese gmo-wetgeving verouderd is en wil aanpassing. Dit moet moderne veredelingstechnieken als Crispr-Cas mogelijk maken. 'De EU-regels lopen ons in de weg. We hebben lichtere procedures nodig', vindt Weijtens. Ook de Europese toelatingsprocedure voor laagrisicomiddelen moet eenvoudiger, vindt hij. 'Maar het aanpassen van Europese regels is een taaie materie.'

Onderzoek stimuleren

Directeur Niels Louwaars van Plantum, de brancheorganisatie van veredelingsbedrijven, vindt dat de overheid onderzoek in Nederland moet stimuleren. 'Dat vraagt om geld en goed beleid. Complexe regels moeten we voorkomen.'

Louwaarts wijst erop dat veredelingsbedrijven al veel investeren in nieuwe rassen in resistenties. 'Veredeling kost tijd. We moeten chemie daarom niet weghalen, voordat al alternatieven zijn.'

Biologische producten

Voorzitter Piet Boonekamp van Artemis, de vereniging van producenten van biologische gewasbeschermingsmiddelen en plantversterkers, vindt dat akkerbouwers meer kennis moeten maken met biologische producten. Hij denkt aan pilots met telers uit diverse sectoren. Toeleverende bedrijven zouden dit samen met de overheid kunnen financieren.

In het kader van de kringloopgedachte is er veel aandacht voor dierlijke mest. Directeur Reinier Gerrits van Meststoffen Nederland vindt het niet terecht dat kunstmest een beladen onderwerp is. 'We hebben kunstmest nodig om bij te kunnen sturen. Polarisatie leidt tot verlies.'

Eigen belangen

Tijdens het symposium viel het de aanwezigen op dat niet iedereen aandacht heeft voor samenwerking. Bij de verhalen stond het belang van de eigen branche vaak voorop.