'Tijd om door te pakken met plantgezondheid'

LTO Nederland kwam vorige week met het voorstel voor een uitvoeringsprogramma Plantgezondheid. Het programma heeft als doel de omschakeling van teeltsystemen die nu uitgaan van risicobeheersing naar teeltsystemen, meer op basis van weerbaarheid te versnellen.

Bij deze transitie passen geen afnemers die afstreeplijstjes hanteren

Joris Baecke, portefeuillehouder Plantgezondheid bij LTO Nederland

Dat is hard nodig, stelt Joris Baecke, portefeuillehouder Plantgezondheid bij LTO Nederland. 'De plantaardige sectoren staan voor gigantische uitdagingen. Om onze teeltsystemen toekomstbestendig te maken, hebben we de juiste bouwstenen nodig. Op het gebied van plantgezondheid is het van belang dat we nu doorpakken.'

Waarom komt deze oproep van LTO?

'Wij steken onze nek uit in navolging op onze Ambitie Plantgezondheid 2030. Het gaat om de noodzaak om te anticiperen op een andere teeltsystemen. De mogelijkheden om gezonde gewassen te telen volgens de traditionele productiemethoden worden steeds meer beperkt. Dit als gevolg van strengere eisen van afnemers en van de samenleving.

'De aanzet voor het programma Plantgezondheid doen we vanuit de praktijk met onze voeten op de grond en niet om zo nodig het braafste jongetje in de klas te willen zijn.'

Hoe past dit programma bij alle ambities en sectorplannen die al gemaakt zijn over de toekomst van de plantgezondheid?

'Zie dit vooral als een logische vervolgstap. Er is nu behoefte aan een samenhangend programma om bouwstenen te ontwikkelen voor nieuwe teeltsystemen. Onder dit programma kunnen alle projecten komen te hangen die vanuit de sectorplannen al zijn geïnitieerd.

'Bovendien sluit het uitvoeringsprogramma Plantgezondheid naadloos aan op de landbouwvisie van het ministerie van LNV. Bij het streven naar kringlooplandbouw, de verbinding tussen natuur en landbouw en het terugdringen van emissies spelen weerbare planten een bepalende rol.'

Wat zijn voorbeelden van nieuwe bouwstenen?

'Je kunt dan denken aan weerbare planten, sterkere rassen, duurzaam bodembeheer, groene gewasbescherming met meer natuurlijke roofvijanden en moderne veredelingstechnieken waarbij de weerbare planteigenschappen altijd vrij beschikbaar zijn.

'Verder moeten de mogelijkheden van precisietoepassingen en het gebruik van big data in relatie tot plantgezondheid verder worden uitgediept. Voor de ontwikkeling van dit alles is het van belang dat er in het programma voldoende ruimte is om te investeren in kennis en innovatie.'

Welke rol verwacht LTO van de overheid?

'Het is een spannende tijd voor gewassectoren. Daarom is er behoefte aan consequent beleid en een overheid die verantwoordelijkheid neemt. We krijgen vanuit de politiek altijd complimenten dat we wereldwijd koploper zijn met onze duurzame teeltmethoden. Maar aan de andere kant raakt onze gereedschapskist dermate leeg dat de teelt van gezonde gewassen nauwelijks nog mogelijk is.

'Ondersteuning kan in de vorm van nieuw toelatingsbeleid dat aansluit op de systeemaanpak die we voorstaan bij de plantgezondheid. Daarbij vragen we autoriteiten geen individuele middelen te beoordelen, maar vooral te kijken naar het totale pakket. Verder moet er iets gebeuren om de ontwikkeling van groene middelen te stimuleren. Dat kan in de vorm van een financiële compensatie voor de toelatingskosten.

'Tot slot vinden we dat de overheid meer een pleitbezorger zou mogen zijn voor specifieke innovaties. De nieuwe technieken voor de veredeling zijn hiervan concrete voorbeelden. Dit zijn belangrijke instrumenten om gewassen weerbaarder te maken. Steun van de overheid hiervoor is een waardevolle bijdrage.'

Vanwaar de term 'transitie' als het gaat om de nieuwe aanpak van plantgezondheid?

'De opdracht is de teelt van landbouwgewassen toekomstbestendig en klimaatrobuust te maken. Dat is een grote uitdaging en wordt niet opgelost door kleine aanpassingen in de teelt. Met recht mogen we spreken van een transitie en een verandering in denkwijze.

'De andere manier van denken en benaderen is nodig in de hele voedselketen. Telers moeten zich instellen op snelle veranderingen, investeringen en ontwikkelingen die ten koste kunnen gaan van de bedrijfszekerheid. Overigens hebben Nederlandse telers vaak genoeg bewezen flexibel te zijn en goed in staat om nieuwe kansen te benutten.

'Voor de gewasbeschermingsfabrikanten, adviseurs en toeleveranciers in de landbouwsectoren betekent de transitie dat zij op zoek moeten naar andere verdienmodellen. Verder vragen we aan onze afnemers in de keten consequent te zijn met hun wensen. Bij deze transitie passen geen afstreeplijstjes met middelen die zomaar van de ene op de andere dag niet meer gebruikt mogen worden. Afnemers moeten inzien dat een gezonde teelt op basis van weerbaarheid vraagt om een duurzaam verdienmodel met voldoende oplossingen voor de uitdagingen in de teelt.'

Hoe verloopt deze transitie tot dusver?

'Veel te traag. We rijden op volle snelheid op een muur af en daarom is het hoog tijd actie te ondernemen. Telers worden dagelijks geconfronteerd met nieuwe beperkingen zonder dat alternatieven voorhanden zijn. Dat resulteert continu in nieuwe knelpunten. Het is belangrijk dat we snel dit uitvoeringsprogramma opstarten. De transitie naar weerbare teeltsystemen is een gezamenlijke inspanning. Daarbij is het onze zorg dat de inspanningen van de telers voldoende gecompenseerd worden in de vorm van een adequate beloning.'