'Meer eiwit bij de mais past goed'

Als biologisch-dynamisch melkveehouder tracht Van Tilburg zijn veestapel van 95 melkkoeien zoveel mogelijk te weiden. Vorig jaar zelfs tot begin januari, met een kleine tussenpoos in december. De melkveehouder runt en zet het bedrijf Nieuw Bromo rond met hulp van zijn vrouw Mieke Frijters en ouders Max en Annelies. Hij heeft 85 hectare grond in gebruik.

Veruit het grootste deel bevat gras of grasklaver. Op 5,5 hectare teelt Van Tilburg mais en op nog eens 5,5 hectare triticale en veldbonen. 'Ik roteer daarmee in negen tot tien jaar. Dat betekent zeven of acht jaar grasklaver, een jaar mais en een jaar triticale en veldbonen, om daarna weer gras in te zaaien. Dat bevalt erg goed. Voor de bodem en voor het voeraanbod.'

De geoogste snijmais kuilt Van Tilburg in, om het in de herfst bij te voeren aan het melkvee. Het is een passende aanvulling van energie in die periode van het jaar. Toch is het eiwitaanbod ook dan nog vaak de limiterende factor. 'Ik merk dat zowel in de zomer als in de herfst', licht de ondernemer toe.

Eiwitaanbod

'Als de koeien nu bijvoorbeeld twee dagen weiden in een perceel met minder klaver, zakt het ureum en ook de melkproductie. In het najaar komt het ureum eigenlijk ook nooit boven de 20. Van een overaanbod aan eiwit, ook in die periode van het jaar, is dus bepaald geen sprake.'

Dat maakte Van Tilburg extra geïnteresseerd toen hij gevraagd werd mee te werken aan een proef om mais te zaaien samen met zaad voor stokslabonen. Een relatief onbekende combinatie in Nederland. Het idee is dat de bonen omhoog groeien en de maisplant als 'stok' gebruiken. De bonen kunnen gelijktijdig geoogst worden met de mais en bevatten een hoger eiwitgehalte.

Vorig voorjaar ging de proef vanuit het Europese project DiverFarming van start. 'Uiteindelijk hebben we half september, zeer vroeg, mais geoogst van prima kwaliteit met een opbrengst van 16 ton droge stof per hectare', vertelt de melkveehouder.

Gelijke score

'In opbrengst scoorden de stroken nagenoeg gelijk, maar in eiwit ook. Dat komt waarschijnlijk door de droogte. De boon zelf ontwikkelde zich daardoor niet goed. De hoop is dat het dit jaar wel lukt. Duidelijk was wel dat het zaaien van de bonen tussen de rijen sowieso minder succesvol was.'

In het tweede jaar van de proef is de opstelling iets veranderd. Drie stroken van in totaal ruim 100 meter lang en ruim 30 meter breed. Naast een controlestrook zijn twee keer een paar rijen mais en stokslabonen gezaaid. In het midden met de verhouding 65/35 en daarnaast de verhouding 80/20. Alles is in de rij gezaaid, niet ertussen.

Op de strook waar 65/35 mais en bonen is gezaaid, groeide deze winter de groenbemester Langsberge Gemenge. 'Die heb ik half april gemaaid en via de opraapwagen aan de koeien gevoerd. De eerste opbrengst hiervan was er dus al wel, maar dit is de strook die nu een iets moeizamere start laat zien.'

Mosterd

Op de andere strook werd mosterd als groenbemester gezaaid. Afgelopen winter vroor het kapot. Op 10 mei werd het proefveld ingezaaid, net als de andere percelen 'gewone' mais. Het zaad van de mais en de stokslabonen is nagenoeg even zwaar. Van Tilburg mengde dit daarom door elkaar in de zaaimachine, waarna de loonwerker het in de grond plantte.

Als maisras is Benedictio van KWS ingezet. Een ras uit Zwitserland dat qua groei goed moet aansluiten bij de snelheid van de groei van de stokslabonen. 'De maiszaadjes zijn mooi robuust. Als biologisch-dynamisch melkveehouder wil ik dat graag, want wij gebruiken onbewerkt zaad. Van kraaienvraat hebben we daarbij nooit veel last. Aan de rand van percelen willen ritnaalden nog weleens voor schade zorgen.'

Begin juni oogt het perceel nog vrij schoon, maar voert de melkveehouder de eerste gang met de mechanische schoffel uit. Voor eind juni herhaalt hij dat nog twee keer. 'Daarna lopen we alle mais handmatig nog een keer na.'

Nawerking grasland

Na de oogst vorig jaar september bracht Van Tilburg 20 kuub vaste mest uit zijn potstal op het perceel. 'Daarnaast helpt de nawerking van het eerdere grasland ook zeker nog bij de stikstofbehoefte en kunnen de bonen zelf stikstof uit de lucht binden.'

Het is begin juni als de plantjes van de mais en stokslabonen overtuigend boven de grond komen. Van Tilburg kijkt naar het proefveld. 'De middelste rijen lijken iets minder te staan dan links en rechts op het veld. Ik denk dat dit aan het type groenbemester ligt, maar veel scheelt het niet. Het valt mij ook niet tegen. De grond is nog redelijk vochtig en de plantjes maken zo een goede start. Ik heb er vertrouwen in.'