Programmamanager SMK ontwikkelt keurmerk PlanetProof

Herman Docters van Leeuwen is als programmamanager agroketens bij Stichting Milieukeurmerk (SMK) verantwoordelijk voor het keurmerk 'On the way to PlanetProof' voor de dierlijke sectoren zoals zuivel. Ook is hij intensief betrokken bij de Maatlat Duurzame Veehouderij (MDV).

Waarom zou een boerenerf niet zonder glyfosaat kunnen?

Herman Docters van Leeuwen, programmamanager agroketens Stichting Milieukeurmerk

Sinds een paar weken is er een tv-spotje over het PlanetProof-keurmerk. Wat wil SMK uitdragen?

'Het spotje is bedoeld om het PlanetProof-keurmerk bij de consument in beeld te brengen. Milieucentraal heeft vastgesteld dat PlanetProof een van de tien topkeurmerken is. De beoordeling is gebaseerd op inhoud, transparantie en borging. Er komt vanuit SMK geen specifieke reclame voor PlanetProof-zuivel. Het is aan retailers of zuivelondernemers om dat verder uit te rollen.'

Het keurmerk voor zuivel is nog 'on the way'. Wat gaat er aan de gestelde criteria veranderen?

'De meeste criteria staan vast tot 1 januari 2022. Denk aan de algemene kwaliteitseisen en de criteria op het gebied van biodiversiteit, weidegang, klimaat en dierenwelzijn. Op het gebied van natuur en landschap en dierenwelzijn worden dan concretere invullingen opgenomen.'

Waarom is dat?

'Je moet op een gegeven moment gewoon beginnen met een keurmerk. Wat betreft natuur en landschap willen we dat deelnemende melkveehouders minimaal 5 procent kruidenrijk grasland in hun areaal hebben of minimaal 10 procent natuur en landschapsmaatregelen die daar gelijkwaardig aan zijn. Dat kun je nu borgen met beheercontracten. In sommige regio's kunnen boeren nu geen beheercontracten afsluiten. Dat zijn de 'witte gebieden'. Dat wil niet zeggen dat boeren in zo'n gebied niets doen aan natuur.

'De Duurzame Zuivelketen en BoerenNatuur ontwikkelen dit jaar in samenwerking met de collectieven een landelijke aanpak waarmee voor elke melkveehouder in Nederland natuur- en landschapsbeheer kan worden opgepakt. We hopen dat deze aanpak eind dit jaar klaar is. Daarom werken we dit jaar nog met een eigen verklaring of bestaande contracten, waarbij één inspanning op het gebied op natuur en landschap volstaat.'

Zoals het ophangen van nestkastjes op het erf om vogels broedgelegenheid te bieden. Niet moeilijk.

'De praktijk is anders. Zuivelketens hebben de regie bij certificering van PlanetProof en kijken daarbij ook naar de potenties van een bedrijf. Certificering is een hele soesa en brengt kosten met zich mee. Het is dus onwaarschijnlijk dat je een bedrijf op basis van een nestkastje selecteert met de wetenschap dat een bedrijf na een jaar op dit punt weer buiten de boot valt.'

Bij de bedrijven die nu meedoen aan PlanetProof zitten ook bedrijven die mest moeten afvoeren. Blijft dat zo?

'Als dat zo is, dan geldt ook in dat geval dat deze bedrijven het in de nabije toekomst moeilijk krijgen om aan de criteria te voldoen, als ze hun bedrijfsvoering niet aanpassen. We stellen namelijk dat PlanetProof-bedrijven al in 2022 65 procent van hun eiwit (nu 50 procent) van eigen land moeten halen. Dat gaat niet als je over onvoldoende grond beschikt.'

Zeer extensieve boeren met veel natuurbeheer moeten op hun beurt constateren dat ze niet kunnen voldoen aan de gestelde CO2-norm.

'Laat ik het eens extreem stellen: een boer met een groot natuurgebied waarin een paar melkkoeien lopen, is niet de meest efficiënte en duurzame manier van melk produceren, ook al is dat mooi voor de biodiversiteit. Eerlijk gezegd past een extensief bedrijf niet in dit concept. En een intensieve boer met aankoop van extra voer en afvoer van mest werkt mogelijk extreem efficiënt maar niet duurzaam.

'Bij PlanetProof gaat het om een balans tussen efficiency, een bijdrage aan biodiversiteit, een beperkte uitstoot van CO2 en voldoende eiwit van eigen land. Niet te veel van het een en niet te veel van het ander. Een kwestie van balanceren tussen verschillende criteria waarvan een aantal elkaar ook tegenwerkt.'

Voldoen bioboeren aan PlanetProof?

'Biolandbouw is gebaseerd op de systeemprincipes van biologische landbouw en heeft andere uitgangspunten. Maar stel dat je biologische bedrijven langs de normen van PlanetProof zou leggen, dan verwacht ik dat sommige eraan voldoen, andere niet. Biologisch is niet per definitie PlanetProof.'

Glyfosaat wordt wellicht in 2020 verboden. Kan de melkveehouderij zonder?

'We sorteren voor op de verwachting dat glyfosaat in Europees verband wordt verboden. We willen de sector nog wel tijd geven om daarop in te spelen. Ten aanzien van erfverhardingen: in de openbare ruimte mag geen chemie meer worden gebruikt op verhardingen . Waarom zou dat in de melkveehouderij niet kunnen? In grasland is het wel een uitdaging omdat dit ook beperkingen geeft in de ambitie om met weinig emissies per hectare of per kilo melk te produceren.'

'Waar volgen nog meer aanpassingen?

'Ik ga ervan uit dat de door de sector gebruikte rekenregels voor broeikasgasemissies in de toekomst verder zullen verfijnen. Dat maakt het mogelijk dat de vastlegging van koolstof, bijvoorbeeld door blijvend grasland, wordt meegenomen in de emissiebepaling. Daarmee kan een verdere verlaging van broeikasgasemissie worden aangestuurd. In de plantaardige sector hebben we in PlanetProof een organische stofbalans opgenomen waarmee vastlegging van koolstof wordt gestimuleerd en beloond.'