Stoppers varkenshouderij stoppen niet altijd

Adviseurs merken dat diverse varkenshouders die deelnemen aan de stoppersregeling van het Actieplan Ammoniak Veehouderij, niet zonder meer van plan zijn om te stoppen met varkens. Ze bezinnen zich op mogelijkheden om door te gaan met de varkenshouderij.

'Je kunt daarbij een paar categorieën onderscheiden', zegt Henk Radstaak, specialist bedrijfsontwikkeling bij Farmconsult in Lochem. 'Vooral in het oosten van Nederland zijn er veel deelnemers aan de stoppersregeling met een gemengd bedrijf. Veel van hen wilden stoppen met varkens en wat groeien met de melkveehouderij. De introductie van dure fosfaatrechten heeft die plannen veranderd', constateert hij.

Stimulans

'Tegelijkertijd zien de ondernemers dat het saldo van de varkenstak gemiddeld best interessant is. Dit stimuleert deze veehouders om te bekijken wat de mogelijkheden zijn om met beperkte investeringen voorlopig toch door te gaan met de varkenshouderij', aldus Radstaak.

'Er is ook een categorie ondernemers die zich wel heeft aangemeld voor de stoppersregeling, maar het liefst gewoon varkenshouder wil blijven. Dat zijn vaak mensen die de varkenshouderij combineren met iets anders en helemaal geen zin hebben om de varkens weg te doen. Een eventuele afrekening met de fiscus is daarbij ook een stok achter de deur.'

Afwegingen

Een veehouder in Twente wil anoniem wel vertellen over zijn afwegingen rond het voortzetten van de varkenstak. In 2015 bouwde hij een nieuwe stal voor melkvee. Door de komst van fosfaatrechten zijn twintig koeienplaatsen in de nieuwe stal onbenut. Het bedrijf doet mee aan de stoppersregeling en houdt driehonderd vleesvarkens in een goed onderhouden stal van dertig jaar oud.

'In de ideale situatie zouden we onze varkensrechten hebben omgezet in fosfaatrechten voor meer melkkoeien, maar dat kan volgens de huidige regels niet. We kunnen met de melkkoeien alleen geleidelijk groeien, ook al vanwege de beperkingen die onze melkafnemer FrieslandCampina oplegt', vertelt de ondernemer.

Voorbereidingen

'Daarom hebben we voorbereidingen getroffen om voorlopig door te gaan met de varkens. Vergunningen zijn aangevraagd. Aan het eind van het jaar beslissen we definitief', zegt de veehouder. 'Doorgaan met varkens betekent voor ons dat we alle opties nog openhouden. Een belangrijke voorwaarde is dat er het komende jaar meer verdiend kan worden aan de varkens dan nu het geval is.'

Emissiearm maken van de varkensstal is bij de varkenshouder in kwestie te doen voor een investering van 10.000 tot 15.000 euro. 'Door de putten met schuine wanden te versmallen en het aanbrengen van gietijzeren roosters, kunnen we aan de normen voldoen.'

Verschillen per bedrijf

Of er mogelijkheden zijn om varkensstallen met relatief beperkte investeringen aan de emissie-eisen te laten voldoen, verschilt per bedrijf, weet Radstaak.

De optie van het verkleinen van het emitterend oppervlak van de mestkelder met een schuine plaat in de put, zoals de veehouder in Twente overweegt, hoeft niet al te veel geld te kosten. Maar dit is niet overal toepasbaar.

Extra ruimte

In nog sterkere mate geldt dit voor een onbekende optie: het realiseren van extra (buiten)ruimte voor de varkens. Als een vleesvarken beschikt over 1,1 vierkante meter binnenruimte en 0,7 vierkante meter buitenruimte, zijn overige ammoniakreducerende maatregelen niet nodig.

Maar voor veel situaties geldt dat er weinig anders op zit dan een of meerdere luchtwassers te installeren. Soms is het dan voordelig om te kiezen voor miniluchtwassers per afdeling.

POV

De Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) vindt dat het aan de varkenshouders zelf is om te beslissen of ze door willen gaan, ook al zijn ze deelnemer aan de stoppersregeling.

'Bij het in elkaar steken van die regeling, zeven jaar geleden, hebben we als georganiseerde landbouw als voorwaarde gesteld dat ondernemers die kiezen voor deelname aan de stoppersregeling, altijd de ondernemersruimte moeten houden om te beslissen over stoppen of doorgaan', zegt Henk Boelrijk, beleidsmedewerker bij de POV.

Veel factoren

Erwin van Kessel, manager bouw bij DLV Advies, constateert dat de afwegingen sterk verschillen per bedrijfssituatie. 'Veel factoren spelen een rol. Denk aan de omvang van de benodigde investeringen en de terugverdientijd, maar ook aan de ligging van het bedrijf, eventuele afspraken met een vermeerderaar, wel of geen bedrijfsopvolging, en ga zo maar door.'

Van Kessel wijst erop dat er haast is geboden. 'We verwachten dat gemeenten vanaf 2020 handhavend gaan optreden.'