'Schakel tijdig als u geen bedrijfsopvolger hebt'

Uw bedrijf heeft geen toekomstperspectief of uw kinderen willen het niet overnemen. Wat dan? Sorteer tijdig voor en sluit uw ogen niet, luidt het advies van adviseurs in de agrarische sector. Als u met bedrijfsbeëindiging te maken krijgt, krijgt u veel lastige keuzes voor uw kiezen. Door tijdig kennis te vergaren over wat mogelijk is en bij u past, voorkomt u verrassingen.

Dit onderschrijft Johnny Lankheet, adviseur melkveehouderij bij Countus accountants en adviseurs. Hij houdt zich naast de bedrijfseconomische kant bezig met het menselijke aspect dat bij bedrijfsbeëindiging komt kijken. Countus houdt regelmatig bijeenkomsten over het thema boeren zonder opvolger.

Emoties

'Emoties zijn vaak onderbelicht. Als de financiën maar goed zijn geregeld, denken ondernemers vaak. Maar als er een einde komt aan een bedrijf waar meerdere generaties hebben gewoond en gewerkt, is het niet gemakkelijk om te stoppen. Het kan voor sommigen als een rouwproces zijn, als afscheid nemen van iets wat hun dierbaar is.'

Lankheet benadrukt dat boeren zonder opvolger, ook al zijn ze nog lang geen 65 jaar, tijdig goed na moeten gaan wat ze echt willen. 'Wat wilt u en wat past bij u? Wat zijn alternatieven? Kunt u of wilt u op het bedrijf blijven wonen? Dit soort vragen moet u uzelf stellen.' Wat volgens de adviseur ook aandacht verdient, is het krijgen van een nieuw ritme na de bedrijfsbeëindiging. 'Dit kost gemiddeld een jaar. U start een nieuwe levensfase en dat heeft tijd nodig.'

Informatiebijeenkomsten

Die ervaring heeft ook Martin Slotboom, accountmanager Food & Agri bij de Rabobank. De bank houdt sinds 2016 bijeenkomsten met als titel 'Geen opvolging, wat nu?' Boeren krijgen in drie bijeenkomsten informatie op financieel, fiscaal en juridisch gebied.

'We zetten boeren aan het denken en laten hen zelf antwoord vinden op de vraag hoe ze hun leven voor zich zien als ze geen bedrijf meer hebben. Dat heeft veel te maken met leeftijd, ambitie en de financiële situatie van boeren. Het gaat om het totaalplaatje.'

Gevoelig onderwerp

Frits Mulder, directeur Food & Agri van Rabobank Achterhoek en Twente, ziet het in de praktijk: een groeiende groep ondernemers heeft geen opvolger. Voor veel gezinnen is dit een gevoelig onderwerp dat hen enorm bezighoudt.

'Door deze mensen bij elkaar te brengen, voorzien we hen van kennis, maar vooral van een netwerk van mensen die in een vergelijkbare situatie zitten. Het bespreekbaar maken is al een eerste stap. Daarnaast blijkt in de praktijk dat er vaak veel meer mogelijkheden zijn dan in eerste instantie wordt gedacht.'

Kansen

Al na de eerste bijeenkomst gaan boeren met een frisse blik naar huis, weet Slotboom. 'We nodigen dan iemand uit die niet op de getallen ingaat, maar op het inzien van mogelijkheden. Hij brengt de mensen in beweging, zet hen op een speelse manier aan tot creatief denken, zodat ze weer kansen zien.'

• Lees ook: Varkenshouder vertrouwt op Rood voor Roodtraject

Ook Countus hamert op tijdig fiscaal en financieel voorsorteren op de afbouw van het bedrijf. Zaken als stakingswinst, fiscale oudedagsreserve (FOR), het aangaan van een samenwerking of gebruikmaken van de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) kunnen fiscaal voordelig zijn, maar hebben ook haken en ogen. 'Er is veel fiscaal maatwerk mogelijk, maar ga daar tijdig mee aan de slag', luidt het advies.

Bedrijfslocatie

Datzelfde geldt voor de bedrijfslocatie. Albert Albers, adviseur bij Countus, benadrukt dat het van belang is om te weten wat mogelijk is op uw locatie.

'Laat een locatiescan maken waarin komt te staan wat er mogelijk is. Dit voorkomt verrassingen. Hebt u nog asbestdaken, andere overbodige gebouwen, zijn de vergunningen op orde? Een burger kan geen woning financieren waar nog een agrarische bestemming op zit. Een bestemmingsplanwijziging kan zomaar een half jaar tot een jaar in beslag nemen.'

Rood voor Rood

Mogelijkheden met lege stallen zijn er volgens Albers genoeg. 'Vrijkomende agrarische bebouwing herbestemmen komt vaak voor. Ook Rood voor Rood, slopen voor een bouwrecht, is een mogelijke oplossing voor lege stallen. Het verschilt per gemeente wat kan en mag. Er is geen standaardsituatie en -oplossing. Zoek wat bij u past.'