Voorbereiden op onvermijdelijke bedrijfsbeëindiging

Joke Kottelenberg heeft zich al neergelegd bij het scenario dat wellicht over tien jaar werkelijkheid wordt. 'Wij hebben de kinderen altijd alle kansen willen geven om zich te ontwikkelen. En ze zijn alle kanten opgegaan, behalve de melkveehouderij. Dus heb ik samen met mijn man besloten om alvast vooruit te kijken en te bepalen wat wij in de toekomst met het bedrijf gaan doen.'

De boerin bezocht onlangs een informatiebijeenkomst van De Omgevingsadviseurs, onderdeel van accountantskantoor Countus. Tijdens deze bijeenkomsten gaven een aantal adviseurs informatie over alle facetten waar boeren tegenaan lopen in deze situaties.

Emotioneel

'Het probleem bij het ontbreken van opvolging is op de eerste plaats sociaal economisch. Je hebt een bedrijf opgebouwd dat al vele generaties in de familie zit', geeft de boerin aan. 'En als dat stopt, heeft dat gevolgen. Niet alleen emotioneel, maar ook praktisch voor bijvoorbeeld schoonouders die nog op het erf wonen.'

Een tweede belangrijk onderwerp bij bedrijfsbeëindiging is volgens Albert Albers van De Omgevingsadviseurs het fiscale aspect. 'Een landbouwbedrijf is natuurlijk erg kapitaal intensief. Je moet dus als boer zorgen dat jouw bedrijf geen Big Mac wordt voor de Belastingdienst, maar een kleine cheeseburger.'

Tien jaar vooruit kijken

Albers is adviseur op het gebied van ruimtelijke ordening en milieu. 'Ik kijk met name naar de locatie, wat kun je ermee? En vooral: wat ga ik ermee doen? Als je ervoor kiest om de boerderij toch te verkopen als agrarisch bedrijf, moet je de vergunningen op orde hebben.'

Dat zijn processen die best veel tijd kunnen kosten, weet hij. 'Dus het is vooral de factor tijd die een grote rol speelt. Je moet tijdig gaan nadenken over wat je wil met het bedrijf. Dus het liefst tien jaar vooruit kijken. En dat is best lastig.'

Toekomst

Kottelenberg ziet de toekomst in ieder geval positief tegemoet. 'Wij zijn op tijd begonnen met nadenken over ons bedrijf en hoe we het willen overdragen. We hebben net asbest gesaneerd en zonnepanelen geplaatst. De stal is daarnaast voorzien van nieuwe lichtkoepel.'

Er zijn geen overtollige gebouwen op het erf en de grond is goed verkaveld, vertelt ze. 'Het is gewoon een mooi bedrijf, maar dan zonder opvolging. En wij zien ons over tien jaar wel wonen in het dorp. Markelo is een mooie plek om oud te worden.'