Klimaatimpact varkens is meten met twee maten

'Het klimaat vind ik een van de lastigste dossiers', verwoordt voorzitter Linda Janssen-Verriet van de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV). 'In het maatschappelijke debat lopen feiten en emoties voortdurend door elkaar. Vlees lijkt de nieuwe Zwarte Piet. Zo wordt het klimaat een nieuwe stok om de varkenshouderij mee te slaan.'

De CO2-footprint van een stukje varkensvlees is lastig vast te stellen, zegt Janssen. 'Daarnaast is de Nederlandse veehouderij internationaal georiënteerd en is de vraag wie je welke emissie aanrekent.'

Mondiale bril

Volgens de Monitoring klimaateffect van Nederlandse agroproductie ontbreekt een geschikt instrument om de Nederlandse uitstoot van broeikasgassen door een mondiale bril te bekijken. En dat voor de hele productieketen: van zaadje tot karbonaadje.

'Simpel gezegd is twee derde van de uitstoot in de keten toe te schrijven aan de productie van voer en een derde aan mest en energiegebruik in de stal', schetst onderzoeker Theun Vellinga van Wageningen University & Research.

Kampioen kringloopdier

Ruud Tijssens, director Public & Cooporative Affairs bij Agrifirm, wijst op het varken als 'kampioen kringloopdier'. Hij zit aan de klimaattafel namens AgriNL. 'Maatregelen die we in Nederland nemen, moeten niet buiten de landsgrenzen een negatieve uitwerking hebben. We gaan niet ons eigen stoepje schoonvegen.'

Winstpunten ziet Tijssens vooral door meer reststromen te verwerken in het voer en door emissieloos kunstmest te produceren. Struikelblok is de Europese wetgeving die, met uitzondering van zuivel en vismeel, geen dierlijke eiwitten toestaat in veevoer. 'Terwijl diermeel natuurlijk een uitstekende eiwitbron is', concludeert hij. 'Je kunt prima kippenmeel aan varkens voeren en varkensmeel aan kippen.'

Voedselverspilling

Volgens Janssen kan Nederland in plaats van de voortdurende discussie over vleesminderen een grote slag maken door de huidige voedselverspilling aan te pakken. 'De impact daarvan is veel groter en er zijn ook veel aanwijzingen dat een veganistisch menu helemaal niet beter is voor het milieu.'

Vellinga vindt dat de mondiale vleesconsumptie 'simpelweg niet kan groeien naar Westerse maatstaven'. 'We zullen dus ook hier in Nederland minder vlees moeten consumeren.'

Verbeterpunten

Daarnaast ziet de onderzoeker verbeterpunten op varkensbedrijven, vooral het scheiden van vaste mest en urine in aangepaste stalsystemen. 'Het is een langetermijnoplossing, want de meeste veehouders kunnen niet zomaar de stal aanpassen. Verder is het belangrijk om de mest goed op te slaan.'

Tijssens verwacht dat het 'snel ontmesten' van de stal en het terugbrengen van het gebruik van fossiele brandstoffen de komende jaren aandacht krijgen, vooral vanuit de overheid. 'De belangrijkste vraag is wie de rekening van klimaatmaatregelen betaalt. Dat de SDE++-subsidie aangewend kan worden voor mestverwerking, vind ik in ieder geval een goede ontwikkeling.'

Ketenconcepten

Janssen denkt dat klimaat vaker deel uit gaat maken van ketenconcepten. 'En als daar een verdienmodel achter hangt, is dat natuurlijk prima', stelt ze.

'Als we als sector internationaal voorop blijven lopen en borging regelen via het Ketenkwaliteitssysteem (KKS) Holland Varken, dan zouden we onze exportpositie kunnen verbeteren. Daar zie ik wel een uitdaging liggen voor mezelf en de rest van ons bestuur. Lastig punt is natuurlijk dat export weer leidt tot extra klimaatkilometers.'