Minder CO2-uitstoot lastig voor akkerbouwer

Analyse Akkerbouw Han Reindsen 08 feb 2019 om 08:15uur

Het kabinet moet extra klimaatmaatregelen nemen om volgend jaar 25 procent minder CO2 uit te stoten dan in 1990. Dat doel is afgesproken in het akkoord van Parijs. Wat heeft de akkerbouwsector op dit vlak al gedaan en wat is er nog mogelijk?

Minder+CO2%2Duitstoot+lastig+voor+akkerbouwer

Uit het recent verschenen rapport 'Tien jaar energie en klimaat in agrosectoren' concludeert de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) dat de landbouw al een cruciale rol speelt bij de vermindering van de CO2-uitstoot. Het gaat daarbij onder andere om de productie van hernieuwbare energie met windmolens en zonnepanelen.

Maar de landbouw doet meer. Zo is de CO2-voetafdruk van suiker tussen 1990 en 2016 met 41 procent gedaald, vooral door hogere opbrengsten per hectare. Ook daalde het gebruik van kunstmest. Vergelijkbare trends zijn te zien bij tarwe en aardappelen. Met precisielandbouw zijn verdere stappen te zetten.

Gebruik van kunstmest bepaalt in belangrijke mate de CO2-voetafdruk in de akkerbouw, omdat er zo'n 300 kuub gas nodig is voor de productie van 1 ton kalkammonsalpeter (KAS). Yara behoort in Nederland daardoor tot een van de grootste gasverbruikers, ook al behoren de fabrieken tot de meest energie-efficiënte ter wereld.

Met slimmer landgebruik kan de akkerbouwsector een bijdrage leveren

Een duurzaam alternatief voor gas is ammoniumproductie via hydrolyse, waarbij elektriciteit met water wordt omgezet in ammoniak. Yara experimenteert hiermee. De LTO-vakgroep Akkerbouw hoopt op termijn op kleine installaties waarmee boeren ammoniak kunnen produceren met inzet van zonnepanelen. Die ammoniak is weer om te zetten in stroom en/of brandstof.

Met minder gebruik van diesel kan de akkerbouwer ook een bijdrage leveren aan het klimaat. Bij een elektrisch aangedreven trekker geeft de lange tijd die nodig is voor het opladen van een accu snel praktische problemen, vooral tijdens oogstwerkzaamheden. Op korte termijn zijn er weinig kansen.

In het Nederlandse klimaatbeleid zijn overigens geen specifieke doelen voor de akkerbouw geformuleerd, wel voor de veehouderij en glastuinbouw. Met slimmer landgebruik kan de akkerbouwsector wel een bijdrage leveren. De CO2-uitstoot is te verkleinen door bijvoorbeeld kunstmest te vervangen door (bewerkte) dierlijke mest, of door het organische stofgehalte van de bodem te verhogen.

De zorg voor landbouwgrond is van belang voor de akkerbouw en nodig om het klimaat te beschermen. Zo'n win-winsituatie biedt kansen. Het huidige Nederlandse beleid is daar nog niet op ingesteld. Zo belemmeren de fosfaatnormen de inzet van bodemverbeteraars.

Uit de Climate Change Performance Index 2019 blijkt dat het Nederlandse klimaatbeleid middelmatig is. Er zijn kansen, maar ze liggen nog niet voor het oprapen.