'Boer moet niet alleen opdraaien voor veenweideproblematiek'

Ruim 140 mensen waren afgekomen op de bijeenkomst die op initiatief van Tweede Kamerlid Laura Bromet (GroenLinks) werd georganiseerd. Onder sprekers bevonden zich onder meer burgemeester Luzette Kroon van gemeente Waterland, Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving Berno Strootman en Roelof Westerhof van het Informatiecentrum Veenweidegebieden.

Stuk voor stuk zijn het liefhebbers van het veenweidelandschap met zijn koeien en boerderijen. Maar dit oer-Hollandse beeld staat onder druk. Om de weiden bruikbaar en begaanbaar te houden voor de landbouw, is het nodig om de gebieden constant te bemalen.

Inklinkt

Het gevolg is dat er de bodem langzaam inklinkt en daarbij komt CO2 vrij. Met het oog op het klimaat is dit onwenselijk. Daarbij wordt de beperking van CO2-uitstoot uit veenbodems gezien als de goedkoopste manier van emissiebeperking.

• Lees ook: 'Ook zonder plan stijgt het water in veenweidegebied'

Strootman benadrukte de paradox. 'Zonder boeren had Nederland niet dit prachtige landschap. Maar door boeren daalt ook de bodem.' De landschapsarchitect vindt het veenweidelandschap een van de meest historisch relevante landschappen van ons land. 'Dat is het dilemma. Het landschap gaat ten onder aan datgene wat de identiteit ervan bepaalt.'

Oplossing

Strootman heeft geen kant-en-klare oplossing. Hij vindt wel dat de veenweideproblematiek hoog op de politieke agenda van het Rijk, de provincies, gemeenten en waterschappen moet staan. In combinatie met de urgentie van het probleem, zal er dan geld voor oplossingsrichtingen worden vrijgemaakt.

Met dit geld kan onderzoek worden gedaan naar duurzame oplossingen en de bedrijfstypen die daarbij horen. Vervolgens moeten er gebiedsprocessen op gang worden gebracht die resulteren in pilot-projecten met mogelijke oplossingen.

Verdienmodel

De besproken alternatieven liepen uiteen van onderwaterdrainage tot paludicultuur (natte landbouw) met teelten als lisdodde (voor vezelteelt) en azolla (voor onder meer veevoer). Strootman is van mening dat we van alles kunnen proberen, 'maar landbouw gaat niet zonder bodemdaling.' Strootman wees ook op andere gevolgen van bodemdaling, zoals verzilting van watergangen en verzakking van gebouwen.

Over de geboden alternatieven verschillen de meningen. Zo zijn boeren sceptisch over de teelt van lisdodde of azolla. 'In Europa zijn veel meer veengebieden dan in Nederland. Daar is de grondprijs een stuk lager. Als lisdodde zo'n goed verdienmodel is, waarom staat Europa er dan niet vol mee?,' vraag melkveehouder Sjaak Hoogendoorn zich af. 'Er wordt te gemakkelijk over gedacht.'

Boerengeluid

Westerhof vindt dat dit boerengeluid serieus moet worden genomen. 'We hebben ketenpartijen nodig die hiermee aan de slag gaan, zodat een afzetmarkt ontstaat.' Hij vindt de veenweidekwestie een maatschappelijk probleem. 'We leggen de opgave neer bij de boer, maar wij - als samenleving - willen eten. Dan moet de landbouw er niet alleen voor opdraaien.'

Boeren in veenweidegebieden kunnen de genoemde plannen als overdreven bemoeienis van de overheid zien, maar burgemeester Kroon wil daar niets van weten. 'Ja, dit gaat over het land van de boer, maar de overheid bemoeit zich met alles. De overheid bepaalt ook hoe hoog uw huis mag zijn en waar wegen mogen lopen.'